Amaç:

Bu çalışmanın amacı ülkemizde yaşayan vatandaşların kullandıkları ilaçlar için yılda yaptıkları kişisel harcama miktarları ve kullanılan bu ilaçların yerli/yabancı oranı ile ne kadarının Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ödeme kapsamında olduğunu belirlemektir. Bunun dışında kullanılan ilaç çeşitliliğini saptayarak, hangi ilaç gruplarına daha çok kişisel ödeme yapıldığını araştırmaktır.

Yöntemler:

Bu çalışmada Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumuna ait İlaç Takip Sistemi (İTS) veri tabanı kullanılmıştır. İTS ile ilaçlar ve “Beşeri Tıbbi ürünler Etiket ve Ambalajlama Yönetmeliği” kapsamına giren ilaç benzeri ürünler takip edilmektedir. İTS sistemi ile elde edilen veriler özetlenerek tablo olarak verilmiştir. Tablolarda kullanılan verilerin hesapları Microsoft Excel (Microsoft Office 365 proplus-tr) ile yapılarak oran istatistiki kullanılmıştır.

Bulgular:

Elde edilen bulgulara göre Ocak 2015-Aralık 2017 arasında toplam satılan ilaçların kişisel ödeme yöntemiyle alınma oranları yıllara göre sırasıyla yüzde (%)16,4-18,6 ve 19,2 olarak tespit edilmiştir. 2015-2017 yılları arasında kişisel satın alınan ilaçların toplam kutu bazında ülkemizde imalatı %81,1 ithal edilme oranı ise %18,1 iken, Türk Lirası değer bazında bu oran %59 yerli, %41 ithal ilaç olarak bulunmuştur. Yine geri ödeme kapsamında olanların oranı %92,7 olmayanların oranı %6,5’tur. Toplam fiyat bazında geri ödeme kapsamında olanların oranı yaklaşık %80 olmayanların oranı ise %20’dir. Anatomik ve Teropatik Kimyasal Sınıflandırma sistemi (ATC2) kodlarına göre en çok satılan ilaçlarda ilk üç grup sırasıyla anti-enflamatuar/anti-romatizmal ilaçlar, ağrı kesici/ateş düşürücüler ve soğuk algınlığı/öksürük ilaçları iken toplam fiyat bazında bu sıralama ürolojik ilaçlar, hormon/genital-sistem ve anti-enflamatuar/anti-romatizmal ilaçlar olarak değişmektedir.

Sonuç:

Bu çalışma sonuçlarına göre 2015-2017 yılları arasında kişisel ödeme yöntemiyle alınan ilaçların büyük kısmının SGK geri ödeme kapsamında ve ülkemizde imal edilen ilaçlar olduğu, ilaç çeşitliliği yönünde araştırıldığında kutu bazında ATC2 koduna göre ilk sırada anti-enflamatuar/ anti-romatizmal, ilaçlar bulunurken fiyat bazında ise ürolojik ilaçların yer aldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Kişisel ilaç ödemesi, ilaç takip sistemi, ilaç satışları