Amaç:
Bu çalışma, optik sinir (OS) ve internal karotid arter (İKA) protrüzyonu ile sfenoid sinüs hacmi arasındaki ilişkiyi araştırmak amacıyla yapılmıştır.
Yöntemler:
Çalışmaya 142 hasta (284 sfenoid sinüs) dahil edildi. Çalışma popülasyonu, OS ve İKA’nın sfenoid sinüs içine doğru protrüzyonuna göre dört gruba ayrıldı: Grup 1; herhangi bir yapının protrüzyonu yok, grup 2; izole İKA protrüzyonu mevcut, grup 3; izole OS protrüzyonu mevcut, grup 4; hem OS hem de İKA protrüzyonu mevcut. Bilateral sfenoid sinüslerin üç boyutlu hacimsel değerlendirmesi her iki taraf için ayrı ayrı ITK-SNAP 3.8.0 programı kullanılarak hesaplandı.
Bulgular:
Grup 1 en sık görülen grup olup [138 sinüs (%48,6)], grup 3 en nadir görülen grup [25 sinüs (%8,8)] olarak belirlendi. Gruplar arasında sfenoid sinüs hacmi karşılaştırılınca grup 1 ve grup 2 (p=0,002) ve grup 1 ve grup 4 (p<0,001) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptandı.
Sonuç:
Daha büyük hacimli sfenoid sinüsler, daha küçük hacimlilere kıyasla daha yüksek İKA protrüzyonu olasılığına sahiptir. OS protrüzyonu ise İKA protrüzyonundan daha nadir olarak görülmekle birlikte sfenoid sinüslerin hacminden bağımsız olarak gözlenebilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sfenoid sinüs, optik sinir, internal karotid arter, paranazal sinüs, sfenoid sinüs hacmi, protrüzyon
Etik Komite Onayı: Bu retrospektif çalışma Kırklareli Üniversitesi Yerel Etik Kurulu tarafından onaylandı (onay tarihi: 15.03.2021, karar no: 11).
Hasta Onamı: Bu çalışma için hasta onamına gerek yoktur.
Hakem Değerlendirmesi: Editörler kurulu ve editörler kurulu dışında olan kişiler tarafından değerlendirilmiştir.
Finansal Destek: Yazar tarafından finansal destek almadığı bildirilmiştir.
- Kalabalık F, Tarım Ertaş E. Investigation of maxillary sinus volume relationships with nasal septal deviation, concha bullosa, and impacted or missing teeth using cone-beam computed tomography. Oral Radiol 2019; 35: 287-95.
- Güldner C, Pistorius SM, Diogo I, Bien S, Sesterhenn A, Werner JA. Analysis of pneumatization and neurovascular structures of the sphenoid sinus using cone-beam tomography (CBT). Acta Radiol 2012; 53: 214-9.
- Aydin S, Cavallo LM, Messina A, Dal Fabbro M, Cappabianca P, Barlas O, et al. The endoscopic endonasal trans-sphenoidal approach to the sellar and suprasellar area. Anatomic study. J Neurosurg Sci 2007; 51: 129-38.
- Fatihoglu E, Aydin S, Karavas E, Kantarci M. The pneumatization of the sphenoid sinus, its variations and relations with surrounding neurovascular anatomic structures: A computerized tomography study. Am J Otolaryngol 2021; 42: 102958.
- Štoković N, Trkulja V, Dumić-Čule I, Čuković-Bagić I, Lauc T, Vukičević S, et al. Sphenoid sinus types, dimensions and relationship with surrounding structures. Ann Anat 2016; 203: 69-76.
- Yushkevich PA, Piven J, Hazlett HC, Smith RG, Ho S, Gee JC, et al. User-guided 3D active contour segmentation of anatomical structures: significantly improved efficiency and reliability. Neuroimage 2006; 31: 1116-28.
- Gibelli D, Cellina M, Gibelli S, Oliva AG, Codari M, Termine G, et al. Volumetric assessment of sphenoid sinuses through segmentation on CT scan. Surg Radiol Anat 2018; 40: 193-8.
- Gibelli D, Cellina M, Gibelli S, Oliva AG, Termine G, Sforza C. Are coding systems of frontal sinuses anatomically reliable? A study of correlation among morphological and metrical features. Int J Legal Med 2020; 134: 1897-903.
- DeLano MC, Fun FY, Zinreich SJ. Relationship of the optic nerve to the posterior paranasal sinuses: a CT anatomic study. AJNR Am J Neuroradiol 1996; 17: 669-75.
- Hewaidi G, Omami G. Anatomic Variation of Sphenoid Sinus and Related Structures in Libyan Population: CT Scan Study. Libyan J Med 2008; 3: 128-33.
- Anusha B, Baharudin A, Philip R, Harvinder S, Shaffie BM. Anatomical variations of the sphenoid sinus and its adjacent structures: a review of existing literature. Surg Radiol Anat 2014; 36: 419-27.
- Sharma RK, Irace AL, Overdevest JB, Gudis DA. Carotid artery injury in endoscopic endonasal surgery: Risk factors, prevention, and management. World J Otorhinolaryngol Head Neck Surg 2022; 8: 54-60.
- Chin OY, Ghosh R, Fang CH, Baredes S, Liu JK, Eloy JA. Internal carotid artery injury in endoscopic endonasal surgery: A systematic review. Laryngoscope 2016; 126: 582-90.
- Seredyka-Burduk M, Burduk PK, Wierzchowska M, Kaluzny B, Malukiewicz G. Ophthalmic complications of endoscopic sinus surgery. Braz J Otorhinolaryngol 2017; 83: 318-23.
- Kazkayasi M, Karadeniz Y, Arikan OK. Anatomic variations of the sphenoid sinus on computed tomography. Rhinology 2005; 43: 109-14.
- Omami G, Hewaidi G, Mathew R. The neglected anatomical and clinical aspects of pterygoid canal: CT scan study. Surg Radiol Anat 2011; 33: 697-702.
- Gibelli D, Cellina M, Gibelli S, Cappella A, Oliva AG, Termine G, et al. Relationship between sphenoid sinus volume and protrusion of internal carotid artery and optic nerve: a 3D segmentation study on maxillofacial CT-scans. Surg Radiol Anat 2019; 41: 507-12.
- Fadda GL, Petrelli A, Urbanelli A, Castelnuovo P, Bignami M, Crosetti E, et al. Risky anatomical variations of sphenoid sinus and surrounding structures in endoscopic sinus surgery. Head Face Med 2022; 18: 29.
- Dal Secchi MM, Dolci RLL, Teixeira R, Lazarini PR. An Analysis of Anatomic Variations of the Sphenoid Sinus and Its Relationship to the Internal Carotid Artery. Int Arch Otorhinolaryngol 2018; 22: 161-6.