Amaç:

Siklosporin A (CsA), solid organ transplantasyonunda ve otoimmün hastalıklarda en etkili ve sıklıkla kullanılan bir immünsüpresandır. Faydalarına rağmen klinik kullanımını sınırlayan nefrotoksik ve hapatotoksik özellikleri bulunmaktadır. Omega 3 yağ asitleri (O-3), anti-oksidan özellikleri olan α-linolenik acid, eikozapentaenoik acid (EPA) ve dokozaheksaenoik acid (DHA)’yı içeren doymamış yağ asitlerinin bir ailesini içine alır. Diğer taraftan, susam yağı (SO) birçok içeriğe sahiptir; birçok antioksidan vitaminler, farklı yağ asitlerinin gliserol esteri ve yakın zamanda potent bir antioksidan olduğu bildirilen sesamol gibi. Biz de çalışmamızda, O-3 ve SO’nun sıçan karaciğerinde CsA ile indüklenen apoptoza karşı potansiyel koruyucu etkilerini araştırdık.

Yöntemler:

Herbir grupta 7 hayvan olmak üzere 7 grup sıçana 15 gün boyunca salin/ilaç uygulaması yapıldı. Grup 1’e sadece salin oral yoldan (Po) verildi. Grup 2’ye subkutan (sk) CsA uygulandı (15 mg/kg/gün). Grup 3’e CsA (15 mg/kg/gün; sk) ve SO (1 ml/kg, Po) verildi. Grup 4’te CsA (15 mg/kg/gün; sk) ve O-3 (100 mg/kg; Po) verildi. Grup 5’e ise, CsA (15 mg/kg/gün; sk), SO (1 ml/kg, Po) ve O-3 (100 mg/kg; Po) eş zamanlı olarak verildi. Grup 6’ya sadece SO (1 ml/kg; Po) ve grup 7’ye sadece O-3 (100 mg/kg, Po) verildi. Son uygulamalardan 24 saat sonra sıçanlar sakrifiye edilip, karaciğerleri çıkarıldı. Karaciğer kesitlerinde apoptotik hücreler TUNEL yöntemi ile sayıldı.

Bulgular:

CsA verilen grupta (Grup 2) apoptotik hepatosit sayısında kontrole (Grup1) kıyasla belirgin bir artış gözlendi (p<0.001). CsA’ya ek olarak, SO (Grup 3) yada O-3 (Grup 4) yada her ikisi birden (Grup 5) uygulanan gruplar, CsA uygulanan gruba göre daha düşük apoptotik hücre sayısına sahiplerdi, ancak bu sayılar kontrole göre hala yüksek değerlerde idi (p<0.001; her 3 grup için). Ayrıca, sadece SO (Grup 6) ve sadece O-3 ile (Grup 7) muamele edilen gruplarda apoptotik hücre sayısı kontrol grubundaki kadar düşük olarak saptandı.

Sonuç:

Susam yağı ve omega-3 uygulamasının sıçanlarda CsA ile indüklenen apoptoza karşı koruyucu etkisini ilk kez göstermiş olduk. Ayrıca çalışmamız, SO ve O-3’ün karaciğer üzerinde herhangi bir pro-apoptotik etki göstermediklerini ortaya çıkarmıştır. SO ve O-3’ün karaciğer koruyuculuğunda altta yatan mekanizmalar, hem serbest radikal temizleyici özelliklerine hem de antioksidatif sistemlerin regülatörü olarak indirek etkilerine bağlanabilir. Böylece, SO ve O-3 iyi bir kemoprotektan adayı olabilirler. (JAREM 2011; 1: 8-11)

Anahtar Kelimeler: Siklosporin A, susam yağı, omega-3 yağ asitleri, karaciğer, apoptoz