Amaç:

Mast hücreleri (MH’ler)’nin çok fonksiyonlu hücreler olduğu ispatlanmış olup, peri- ve intra-tümöral bölgelerde yerleşim göstererek fizyolojik yada patolojik olarak aktif bir rol oynadıkları bilinmektedir. İnsanlarda MH’ler, içerdikleri nötral proteaz farklılığına göre subtiplere ayrılırlar. Sadace triptazı içeren granüllere sahip olan MH’ler (MCT), ağırlıklı olarak mukozal bölgelerde bulunurlar. Granülleri triptaza ek olarak kimaz içeren MH’ler ise, özellikle bağ dokusunda yer alırlar. MH mediyatörleri farklı fonksiyonlara sahiptirler ve her iki MH subtipi, doku hemostazına katılım gösterirler. Ayrıca, siklooksijenaz-2 (COX-2), inflamasyon, hücre büyümesi ve farklılaşması, apoptozun önlenmesi ve tumorigenez ile ilişkili bir enzimdir. Yakın zamandaki çalışmalar, farklı tümör tiplerinde COX-2 ekspresyonunun klinik önemini göstermektedir. Ancak, bildiğimiz kadarıyla, uterin leiomyomalarında, COX-2 ve MH dansitesinin arasındaki ilişkiyi değerlendiren herhangi bir veri bulunmamaktadır. Biz de, insan leiomyoma ve kontrol vakalarında COX-2 ekspresyonu ve MH dansitesi arasındaki ilişkiyi ve MH fenotiplerinin oransal farklılıklarını ve birbirleriyle olan korelasyonlarını araştırmayı amaçladık.

Yöntemler:

Otuz dört vakadan oluşan retrospektif olarak yürüttüğümüz çalışmada kuratif histerektomi yapılmış 14 kontrol (grup 1) ve 20 uterin leiomyoma (grup 2) hastasının parafine gömülü örnekleri elde edildi. Bu örnekler, COX-2’yi boyamak için anti-COX-2 antikorları, MCT’yi boyamak için anti-triptaz antikorları ve MCTC’yi boyamak için anti-kimaz antikorları kullanılarak immünohistokimyasal olarak incelendi.

Bulgular:

Leiomyomada COX-2 boyanma derecesinin median değeri 2 (min:1-maks:3) olarak, kontrolün median değeri olan 3 (min:2-maks:4)’e oranla istatistiksel olarak anlamlı derecede daha düşüktü (p=0.001). Triptaz ekspresyonunun median değeri kontrol myometriumunda 12 (min:10-maks:16) olarak, leiomyoma grubunun 10.5 (min:6-maks:15) olan median değerinden hafif derecede yüksekti. Diğer taraftan, kimaz ekspresyonunun median değeri kontrol myometriumunda 7 (min:4-maks:13) olarak, leiomyoma grubunun 5 (min:2-maks:8) olan median değerine göre belirgin derecede yüksekti (p=0.001). Böylece, leiomyoma grubunda triptaz içeren MH÷kimaz içeren MH oranı kontrole kıyasla belirgin derecede yüksek olarak bulundu (p=0.032). Dahası, COX-2, triptaz ve kimaz ekspresyonları her 2 grupta da korelasyon göstermedi.

Sonuç:

Bu çalışma, leiomyomada COX-2 ve MH subtiplerinin ekspresyonlarının azaldığını ve MH subtipleri olan MCT÷MCTC oranının kontrole göre arttığını gösterdi. Ancak, MH subtipleri kendi aralarında yada COX-2 ekspresyonu ile arasında herhangi bir korelasyon göstermedi. Bu bağlamda, MH fonksiyonlarının ve sekretuar moleküllerinin işleyiş mekanizmalarını anlamak, leiomyoma ve diğer tümörlere sahip hastalarda anti-tümöral tedavi geliştirmede mantıklı bir yaklaşım için bir taban oluşturacaktır. (JAREM 2011; 1: 44-8)

Anahtar Kelimeler: Mast hücreleri, triptaz, kimaz, siklooksijenaz-2, uterin leiomyomalar