ABSTRACT
Objective:
Myofascial pain syndrome (MPS) is a common chronic pain condition affecting the musculoskeletal system and there are various treatment options. In this study, we investigated the efficacy of laser therapy in MPS.
Methods:
Sixty patients (35 female, 25 male) diagnosed with MPS due to trigger points in the upper trapezius muscle were included in our study. The patient files were evaluated in two groups of 30 people, each waiting in line with the diagnosis of MPS (n=30) and those who were not yet treated with the same diagnosis (n=30). LED gallium-aluminium-arsenide 1.6 W, 808 nm wavelength diode laser therapy and exercise therapy were applied to the treatment group for 12 minutes once a day for 10 days, while the control group received only exercise therapy. The level of pain at rest and during activity was measured by visual analog scale (VAS); pain intensity and sensitivity was measured by algometric measurement and 0-5 Likert scale; the functional status of the patients was evaluated using the Neck Pain and Disability scale (NPADS) and the quality of life of the patients using the Short Form-36 (SF-36). All these tests were recorded before the treatment, after the treatment and at the 1st month after the treatment in both groups, and the effectiveness of the treatment was examined.
Results:
The mean age of the cases was 33.4±10.5 in the treatment group and 36.1±10.6 in the control group. There was no significant difference between the demographic data of the patients in the control group and laser group. The 15th and 30th day VAS resting scores, VAS activity scores, 0-5 Likert scale and NPADS scores were found to be significantly lower in the treatment group compared to the control group. Algometric measurement score and SF-36 score on the 15th and 30th days were found to be significantly higher in the treatment group than in the control group.
Conclusion:
In this study, it is seen that conventional laser therapy application in the treatment of MPS is effective on pain complaints at rest and during activity, besides, it decreases the trigger point sensitivity and increases the pressure pain threshold on the trigger point.
INTRODUCTION
Myofascial pain syndrome (MPS), which is a regional pain syndrome, occurs with pain and pain originating from foci in the muscles and/or fascia, called trigger points, as well as referred pain, muscle spasm, tenderness, regional twitching, sensory changes, and sometimes autonomic dysfunctions. MPS is the most common cause of regional pain such as shoulder pain, back pain, tension-type headache and facial pain (1,2). Although it has been suggested that mechanical, nociceptive and genetic pathologies and primary muscle dysfunctions play a role in the pathogenesis of MPS, the exact mechanisms have not been clarified yet (3). There are many treatment methods such as modification of relevant factors, medication, stretching exercises, acupuncture, injections, manual therapy, ultrasound (US), laser therapy, electrical stimulation, transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS), acupuncture (4), stretching exercise (5), mesotherapy, massage therapy (6) and biofeedback. These methods are effective in breaking the vicious circle at the trigger point with thermal and/or mechanical effects (7). Recently, some studies have shown that low-level laser therapy may have a therapeutic effect in the treatment of MPS (8,9). The analgesic effect of laser has been shown to stimulate endogenous endorphin synthesis (b-endorphin), reduce the activity of C fibers and bradykinin, and change the pain threshold (4). The aim of this study was to evaluate the effects of low-level 830-nm gallium-aluminium-arsenide (Ga-Al-As) laser therapy on the treatment of MPS.
GİRİŞ
Bir bölgesel ağrı sendromu olan miyofasiyal ağrı sendromu (MAS) kas ve/veya fasyalarda oluşan ve tetik nokta olarak isimlendirilen odaklardan kaynaklanan ağrı ve ağrı ile birlikte yansıyan ağrı, kas spazmı, hassasiyet, bölgesel seğirme, duyusal değişiklikler ve bazen otonomik disfonksiyonlar ile ortaya çıkar. MAS omuz ağrısı, sırt ağrısı, gerginlik tipi baş ağrısı ve yüz ağrısı gibi bölgesel ağrıların en sık nedenidir (1,2). Mekanik, nosiseptif ve genetik patolojilerin ve primer kas fonksiyon bozukluklarının MAS patogenezinde rol oynadığı ileri sürülmekle birlikte, kesin mekanizmalar henüz aydınlatılmamıştır (3). Tedavi yöntemleri, ilgili faktörlerin modifikasyonu, ilaç, germe egzersizleri, akupunktur, enjeksiyonlar, manuel terapi, ultrason (US), lazer tedavisi, elektriksel stimülasyon, transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS), akupunktur (4), germe egzersizi (5), mezoterapi, masaj terapisi (6), biofeedback gibi birçok yöntemden oluşur. Bu yöntemler termal ve/veya mekanik etkilerle tetik noktada kısır döngünün kırılmasında etkilidir (7). Son zamanlarda, bazı çalışmalar düşük seviye lazer tedavisinin MAS tedavisinde terapötik bir etkisi olabileceğini göstermiştir (8,9). Lazerin analjezik etkinin endojen endorfin sentezini (b-endorfin) uyardığı, C liflerinin ve bradikinin aktivitesini azalttığı ve ağrı eşiğini değiştirdiği gösterilmiştir (4). Bu çalışmanın amacı, düşük seviyeli 830-nm galyum-alüminyum-arsenid (Ga-Al-As) lazer tedavisinin MAS tedavisi üzerindeki etkilerini değerlendirmektir.
METHODS
This study was planned retrospectively to examine the efficacy of laser therapy in patients diagnosed with MPS based on the diagnostic criteria of Simons et al. (10) in İstanbul Training and Research Hospital Physical Therapy and Rehabilitation Outpatient Clinic. In the study; chronic pain (>6 months), limitation of neck movements, and at least one active trigger point in the trapezius muscle were determined as inclusion criteria, while the presence of neck and/or back pain due to other causes (disc herniation, brachial plexus lesion, degenerative diseases, psychological etc.), previous surgery in the painful area, detection of infection/inflammation, fibromyalgia syndrome (FMS), pregnancy and malignancy history, and abnormal detection of infection parameters were defined as exclusion criteria from the study. Demographic characteristics of the patients, laboratory parameters (biochemistry, erythrocyte sedimentation rate, whole blood analysis, C-reactive protein) and cervical X-rays were examined. All patients were shown a 15-day exercise program and home practice was suggested with posture, active joint range of motion and muscle strengthening (resistance exercises) and stretching exercises for the upper trapezius, levator scapula, scalene, sternocleidomastoid, suboccipital and rhomboid muscles twice a day and 10 repetitions of each exercise. The patients who received laser therapy in addition to exercise therapy constituted the laser group (n=30), and the patients who were recommended exercise therapy but were in the queue for laser therapy constituted the control group (n=30).
Laser treatment with LED Ga-Al-As 808 nm wavelength and 1.6 Watt power diode laser device (Elettronica Pagani class 1 type BF Italy) for a total of 10 sessions for 12 minutes, 3 joules/cm², pulse in 20 sec periods was applied to the painful muscle area at 3,500 Hz with full contact technique and at a right angle (Figure 1).
The patient files were reviewed retrospectively and the efficacy results of the treatment were compared by analyzing the recorded data. Along with the symptoms and signs recorded in the efficacy evaluation files: Visual analog scale (VAS) was used for myofascial pain assessment at rest and activity; algometric measurement and a 0-5 Likert scale to assess pain severity and sensitivity; Neck Pain and Disability scale (NPADS) to assess functional status; Short Form-36 (SF-36) records were used to evaluate quality of life. Pre-treatment, second week and first month post-treatment data, which were used to evaluate the efficacy of treatment in all patients in the treatment and control groups, were collected retrospectively from the recorded files.
Assessment of Pain
VAS: The meaning of the numbers placed from zero to ten on a 10 cm line as points: zero as no pain, ten as unbearable pain, and five as moderate pain. After this explanation, the patients were asked to show their pain at rest and during movement on a 10 cm line (11).
0-5 Likert scale: It is used to determine the severity of pain felt during palpation of the trigger point and is scored between zero and five. 0: Absence of pain, 1: Pain on deep palpation, 2: Pain on superficial palpation, 3: Painful facial expression upon palpation, 4: Jumping with palpation, 5: Avoidance movement with palpation (12).
Algometer (Dolorimeter): Algometer is used to objectively evaluate pain tolerance and pain threshold. Once the trigger point is located, the applied pressure is increased by 1 kg per second. As soon as the patient first feels the pain, the device is removed from the body surface, while the constant value on the needle is read and the pressure at which the patient feels the pain is recorded as a value of kg/cm2. The application is repeated three times with an interval of 1 minute and the mean value is recorded as the pressure pain threshold (13).
Functional Status Assessment
NPADS: NPADS was used to evaluate the disability that occurs in daily life due to neck pain. It consists of 10 items, 4 of which are related to subjective symptoms (pain intensity, concentration, headache, sleep), and 6 of them are related to activities of daily living (personal care, driving, lifting, work life, leisure activities, reading). In NPADS, 0-4 points means no disability, 5-14 points mild disability, 15-24 points moderate disability, 25-34 points severe disability and above 35 points total disability (14).
Quality of Life Assessment
SF-36 quality of life scale: Consisting of 36 items, it is a criterion used in the evaluation of patients with musculoskeletal complaints. It consists of eight separate parameters. Ten items are used in the assessment of physical function, two items in the assessment of social function, four items in the assessment of role limitations due to physical problems, three items in the assessment of role limitations due to emotional problems, five items in the assessment of mental health, four items in the assessment of vitality, two items in the assessment of pain, five items in the assessment of general health and one item in the assessment of change in health. Both positive and negative aspects of health are questioned. The scores of the items for each parameter are coded and then converted into a scored scale form from zero (worst health condition) to 100 (best health condition) (15).
Statistical Analysis
Mean, standard deviation, median, frequency and ratio values were used in the statistical evaluation of descriptive data. The distribution of variables was evaluated using the Kolmogorov-Smirnov test. Independent sample t-test and Mann-Whitney U test were used in the evaluation of quantitative independent data. The chi-square test was used in the evaluation of qualitative independent data. SPSS 22.0 program was used to evaluate the analyzes. The effect size (Cohen’s d) and power value (1-b) of the study were calculated using G*Power software (V.3.1.9.2). The effect size and power value were determined as 2.06 and 0.95, respectively. A p<0.05 level was accepted as statistical alpha significance. Informed consent was obtained from all patients before starting the treatment. Ethics approval was obtained from the İstanbul Training and Research Hospital Clinical Research Ethics Evaluation Committee (decision no: 1001, date: 26.05.2017).
YÖNTEMLER
Bu çalışmada, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Polikliniği’nde Simons ve ark.’nın (10) tanı kriterlerine dayanarak MAS tanısı alan hastalarda lazer tedavisinin etkinliğini incelemek amacıyla retrospektif olarak planlandı. Çalışmaya dahil edilme kriterleri olarak; hastaların ağrısının kronik olması (>6 ay), boyun hareketlerinde kısıtlılık olması ve trapez kasında en az bir tane aktif tetik nokta bulunması araştırmaya dahil edilme kriterleri olarak belirlenirken, başka nedenlere bağlı boyun ve/veya sırt ağrısı varlığı (disk herniasyonu, brakiyal pleksus lezyonu, dejeneratif hastalıklar, psikolojik vb.), ağrılı bölgede daha önce geçirilmiş cerrahi öyküsü, enfeksiyon/enflamasyon bulgusu saptanması, fibromiyalji sendromu (FMS), gebelik ve malignite öyküsü ile enfeksiyon parametrelerinin anormal saptanması çalışmadan dışlanma kriterleri olarak tanımlandı. Hastaların demografik özellikleri, laboratuvar parametreleri (biyokimya, eritrosit sedimentasyon hızı, tam kan tahlili, C-reaktif protein) ve servikal X-ray grafileri incelendi. Tüm hastalara postür, aktif eklem hareket açıklığı ile birlikte üst trapez, levator skapula, skalen, sternokleidomastoid, suboksipital ve romboid kaslara yönelik kas güçlendirme (direnç egzersizleri) ve germe egzersizleri günde 2 kez her egzersiz 10 tekrar (1 set) olacak şekilde 15 günlük egzersiz programı gösterildi ve evde uygulamaları önerildi. Egzersiz tedavisine ek olarak lazer uygulanan hastalar lazer grubunu (n=30), egzersiz tedavisi önerilen fakat lazer tedavisi uygulanması için sırada olan hastalar ise kontrol grubunu (n=30) oluşturdu.
LED Ga-Al-As 808 nm dalga boyunda ve 1,6 Watt gücünde diyod lazer cihazı (Elettronica Pagani class 1 type BF Italy) ile toplam 10 seans 12 dakika süreyle 20 sn’lik periyotlarla 3 Joule/cm², pulse 3.500 Hz ağrılı kas bölgesine tam temas tekniğiyle ve dik açıyla lazer tedavisi uygulandı (Şekil 1).
Retrospektif olarak hasta dosyaları incelendi ve kayıt altına alınmış verilerin analizi yapılarak tedavinin etkinlik sonuçları karşılaştırıldı. Tedavinin etkinliğini değerlendirme dosyalarında kayıt altına alınan semptom ve bulgular ile birlikte: İstirahat ve aktivite miyofasiyal ağrı değerlendirilmesinde vizüel analog skala (VAS); ağrının şiddeti ve hassasiyeti değerlendirmek için algometrik ölçüm ve 0-5 Likert skalası; fonksiyonel durumu değerlendirmek için Boyun Ağrısı ve Dizabilite skalası (Neck Pain and Disability scale-NPADS); yaşam kalitesini değerlendirmek için Short Form-36 (SF-36) kayıtları kullanıldı. Tedavi ve kontrol grubundaki hastaların tamamında tedavinin etkinliğini değerlendirmede kullanılan tedavi öncesi, tedavi sonrası ikinci hafta ile tedavi sonrası birinci ay verileri kayıt altına alınmış dosyalardan retrospektif olarak toplandı.
Ağrının Değerlendirilmesi
VAS: 10 cm’lik bir doğru üzerinde sıfırdan başlayıp ona kadar yerleştirilen sayıların puan olarak anlamı: Sıfır ağrının olmaması, on dayanılamayacak derecede ağrı olması, beş orta derecede ağrı olması olarak belirtildi. Bu açıklamadan sonra hastaların istirahat ve hareket esnasındaki ağrılarını 10 cm’lik doğru üzerinde göstermeleri istendi (11).
0-5 Likert skalası: Tetik noktaya yapılan elle muayene sırasında hissedilen ağrının şiddetini saptamada kullanılır ve sıfır ile beş arasında puanlandırılır. 0: Ağrının olmaması, 1: Derin elle muayene ile ağrı, 2: Yüzeyel elle muayane ile ağrı, 3: Elle muayene ile yüzde ağrılı ifade, 4: Elle muayene ile sıçrama, 5: Elle muayene ile kaçınma hareketi (12).
Algometre (dolorimetre): Ağrı toleransını ve ağrı eşiğini objektif olarak değerlendirmek için algometre kullanılır. Tetik noktanın yeri saptandığında, üzerine uygulanan basınç her saniyede 1 kg artırılır. Hasta ağrıyı ilk hissettiği anda cihaz vücut yüzeyinden kaldırılır, bu esnada ibrenin üzerinde sabit kalan değer okunur ve hastanın ağrıyı hissettiği basınç kg/cm2 değerinden kayıt altına alınır. Uygulama 1 dakika ara ile üç kez tekrarlanıp ortalama değer, basınç ağrı eşiği olarak kayıt altına alındı (13).
Foksiyonel Durum Değerlendirmesi
NPADS: NPADS boyun ağrısı nedeniyle günlük yaşamda meydana gelen özrü değerlendirmek için kullanılmıştır. Dördü subjektif semptomlarla (ağrı şiddeti, konsantrasyon, baş ağrısı, uyku), 6’sı ise günlük yaşam aktiviteleri ile (kişisel bakım, araba kullanma, yük kaldırma, iş hayatı, boş zaman uğraşıları, okuma) ilişkili olan toplam 10 maddeden oluşur. NPADS, 0-4 puan özür yok, 5-14 puan hafif özür, 15-24 puan orta derecede özür, 25-34 puan ciddi özür ve 35 üstü puan total özür şeklinde ifade edilmektedir (14).
Yaşam Kalitesi Değerlendirmesi
SF-36 yaşam kalitesi ölçeği: Otuz altı maddeden oluşan kas iskelet sistemi şikayetleri olan hastaların değerlendirilmesinde kullanılan bir ölçüttür. Sekiz ayrı parametreden oluşur. Fiziksel fonksiyonun değerlendirilmesinde on madde, sosyal fonksiyonun değerlendirilmesinde iki madde, fiziksel sorunlara bağlı rol kısıtlılıkların değerlendirilmesinde dört madde, emosyonel sorunlara bağlı rol kısıtlılıklarının değerlendirilmesinde üç madde, mental sağlık değerlendirilmesinde beş madde, zindelik değerlendirilmesinde dört madde, ağrı değerlendirilmesinde iki madde, genel sağlık değerlendirilmesinde ise genel bakış açısı beş madde ve sağlıkta değişiklik bir madde şeklindedir. Sağlık durumu ile ilgili hem pozitif hemde negatif durumlar sorgulanır. Her parametre için maddelerin skorları kodlanır ve ardından sıfırdan (sağlık durumu en kötü) yüze (sağlık durumu en iyi) kadar puanlı bir skala şekline dönüştürülür (15).
İstatistiksel Analiz
Tanımlayıcı verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde ortalama, standart sapma, medyan, frekans ve oran değerleri kullanılmıştır. Kolmogorov-Smirnov testi kullanılarak değişkenlerin dağılımı değerlendirildi. Bağımsız örneklem t-testi ve Mann-Whitney U testi nicel bağımsız verilerin değerlendirilmesinde kullanıldı. Ki-kare testi ise nitel bağımsız verilerin değerlendirilmesinde kullanıldı. SPSS 22.0 programı analizlerin değerlendirilmesinde kullanılmıştır. Çalışmanın etki büyüklüğü (Cohen’s d) ve güç değeri (1-b) G*Power yazılımı (V.3.1.9.2) kullanılarak hesaplandı. Etki büyüklüğü ve güç değeri sırasıyla 2,06 ve 0,95 saptandı. P<0,05 seviyesi istatistiksel alfa anlamlılık olarak kabul edildi. Hastaların tamamından tedaviye başlamadan önce aydınlatılmış onamları alındı. İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi Klinik Araştırmalar Etik Değerlendirme Kurulu’ndan etik onayı alınmıştır (karar no: 1001, tarih: 26.05.2017).
RESULTS
There was no statistically significant difference between the groups in the age, gender distribution, height, weight and body mass index (BMI) values of the patients in the control group and laser group (Table 1). VAS resting score before treatment, VAS activity score, algometric measurement, 0-5 Likert scale, NPADS, SF-36 mental and physical component score did not differ significantly (p>0.05) in the control group and laser group. In the laser group, VAS resting and activity score, algometric measurement, 0-5 Likert scale, NPADS, SF-36 mental and physical component scores were found to be significantly lower than the control group in the second week and first month after treatment (Table 2). In the laser group, the algometric measurement, SF-36 mental and physical component score at the second week and the first month after treatment were found to be significantly higher than the control group (Table 2).
DISCUSSION
In this study, pain (VAS, 0-5 Likert scale and algometric measurement), functional status (NPADS) and quality of life (SF-36 scale) were evaluated before and after treatment in patients who received laser therapy in addition to exercise therapy for MPS and who did not. There was no statistical difference between laser treatment and control groups in terms of age, gender and BMI values. There was no difference in pain, functional status and quality of life assessments between the pre-treatment groups, but significant improvements were observed in pain, functional status and quality of life in the 2nd week and 1st month after treatment in the laser treatment group.
MPS is a disease characterized by sensitivity and pain in regional muscles and is the most common cause of local pain such as shoulder pain, back pain, tension-type headache and facial pain. Studies have reported that MPS is detected in approximately 30-50% of patients who apply to a health institution due to musculoskeletal symptoms (5,16). In two separate studies conducted on patients who applied to the pain outpatient clinic, it was revealed that myofascial pain was the most common cause of pain accompanying 54.6% of patients with chronic head and neck pain and 85% of those with back pain (17).
The main focus in the treatment of MPS is the elimination of the trigger point and breaking the loop in the muscles where the “spasm-pain spasm” vicious circle is present. For this reason, various physical therapy methods such as injections applied to the trigger point, low-intensity laser, stretch-spray technique or US, hot pack and TENS can be used. The common effect of these methods disrupts the trigger point with its thermal or mechanical effects and ultimately inactivates it (18). In addition, the effectiveness of exercise on pain is revealed by breaking the vicious circles by reducing facial constraints and muscle tensions, bringing the sarcomere to the optimal length (5). In this study, we aimed to investigate the effectiveness of low-intensity laser therapy in the treatment of MPS, which is very common in the community.
Although myofascial pain and trigger points are predominantly seen in women, they are seen in both sexes. It has been shown in previous studies that it can develop at any age, especially the prevalence of 30-49 years (5,6). In our study, the female sex ratio was found to be 58% similar to the studies in the literature. The possible reasons for this were thought to be the fact that the majority of patients who applied to our outpatient clinic were women and that female patients remained sedentary in their daily lives. The mean age was 33. The possible reason for this was thought to be the higher prevalence of MPS at these ages and may be related to the inclusion criteria of the study.
Pain is the most important complaint in patients with MPS. For this reason, various scales related to pain are used to evaluate the effectiveness of treatment, and we used VAS, 0-5 Likert scale and algometric measurement parameters in our study. The most commonly used pain assessment scale is VAS (11,18). In a study comparing the efficacy of low-energy laser therapy (LLLT) and pharmacotherapy in patients with temporomandibular disease, it was shown that while a decrease in VAS was observed in the LLLT group, it was not observed in the medical treatment group (19). In a randomized clinical study comparing LLLT with anesthetic lidocaine in patients with orofacial pain diagnosed with FMS, it was found that there was a significant decrease in pain assessed by VAS in both groups, but there was no significant difference between the groups (20). In our study, activity and resting VAS values were found to be statistically significantly lower in the treatment group for the 2nd week and 1st month. It was observed that these values decreased compared to the baseline values in both groups, but the rate of this decrease was higher in the treatment group than in the control group.
Detection of the trigger point is one of the most important findings with diagnostic value in MPS. Studies have shown that focal tenderness and trigger point of pain are the most reliable physical examination findings (21,22). They are the methods used to determine the trigger point sensitivity via a 0-5 Likert scale and the pressure pain threshold via an algometer (23,24). Pressure pain threshold measurements are frequently used in the evaluation of pain in MPS, cervical region diseases and FMS. The efficacy of the treatment is evaluated with the pressure pain threshold measured using the algometer, from which more reliable numerical and quantitative data are obtained. In a study evaluating the results of VAS, 0-5 Likert scale and algometric measurement parameters, pain and sensitivity at the trigger point decreased statistically in both groups after treatment and 1 month after treatment compared to pre-treatment status, while pressure pain threshold value increased significantly. However, in the mutual evaluation of both groups, improvement was found to be statistically significantly higher in the treated group (18). In a study conducted by Esenyel et al. (25), a statistically significant decrease was found in the 0-5 Likert scale scale and a statistically significant increase in algometer measurements in the groups treated with US and injected compared to the control group. In our study, results similar to previous studies were obtained in the treatment group with a 0-5 Likert scale and an algometer value. Thus, it was possible to evaluate the pain quantitatively. In a study conducted by Delaney and McKee (26), in which the reliability of algometry was investigated in the measurement of trigger point sensitivity, reliable results were found between the measurements of the same and different patients with the algometer in assessing trigger point sensitivity, and it was concluded that it was a convenient method in their follow-up. In our study, it was shown that algometry is a reliable and effective method in the evaluation of response to treatment.
NPADS has been used effectively and safely in many studies in the literature in the clinical follow-up of treatment responses of patients with neck pain and MPS (27,28). It has been shown that the patients in the treatment group were relieved in their functional activities in daily life and this state of well-being continued in the 1-month period after the treatment.
Chronic pain can negatively affect family relationships, work life and social performance of patients with myofascial pain by causing significant difficulties in their daily living activities. Post-treatment SF-36 mental component score and physical component score were found to be significantly higher in the laser group than in the control group. This showed that laser therapy is effective in improving physical and mental functions.
Various studies have shown the effectiveness of low-dose laser therapy in the inactivation of myofascial trigger points and in the treatment of neck pain when applied correctly (7,19,20,29). The aim is to mediate the inflammatory process, regulate physiological cell functions, accelerate the tissue repair process, and provide analgesia in acute or chronic painful conditions (30). When laser therapy is applied to the myofascial trigger point area, it increases local microcirculation, provides oxygen support to hypoxic cells, helps to remove cell metabolic waste products, and breaks the vicious circle between muscle spasm and pain (31). In animal studies, it has been shown that laser therapy decreases intramuscular COX-2 and TNF-alpha levels, and increases beta-endorphin levels in serum, muscle and spinal dorsal root ganglia. In addition, it is thought that laser has a reducing effect on hyperalgesia by decreasing COX-2 mRNA expression in the central nervous system (32). Simunovic (31) showed that HeNe laser therapy was applied to trigger points in different areas and was beneficial, with pain relief, improvement of mobility and reduction of stiffness in myofascial pain. In another study comparing the short-term administration of placebo and LLLT in patients with MPS, laser was found to be effective in reducing pain, improving functional ability and improving quality of life (33). In addition, Altan et al. (34) showed no superiority in a study comparing exercise alone and GaAs laser therapy in the treatment of myofascial pain; however, improvement was observed in both groups. According to the results of another review by Gross et al. (35), including 17 studies published in the literature, 11 of which were chronic myofascial pain; for low-dose laser therapy in trigger point inactivation, treatment parameters with a treatment time of 30-196 seconds, 2-7 days a week, a total of 10 days to 7 weeks have been suggested. In our study, treatment with LED Ga-Al-As laser device was given in accordance with the doses and frequencies recommended in the treatment of chronic myofascial pain in the literature, and we found significant improvements in pain intensity in patients with MPS in one month after the treatment. The features of our study that distinguish it from other laser studies are that no drug treatment is applied, the scope of the exercise program given, the type of laser applied and the application area are different.
Study Limitations
Our study had the following limitations. First, the limited number of cases included in the study and the fact that it was performed in a single center were the main limitations. Therefore, multicenter studies with large subject groups are needed to confirm our study results. Second, our study was not a placebo-controlled study. Finally, the mean follow-up time of the MPS cases included in the study was relatively short. Longer follow-up studies are required as this period is not sufficient to demonstrate the long-term effects of laser therapy.
TARTIŞMA
Bu çalışmada MAS nedeniyle egzersiz tedavisine ilave lazer tedavisi uygulanan ve uygulanmayan hastaların tedaviye başlamadan önce ve tedavi sonrasında ağrı (VAS, 0-5 Likert skalası ve algometrik ölçüm), foksiyonel durum (NPADS) ve yaşam kalitesi (SF-36 ölçeği) değerlendirildi. Lazer tedavisi ile kontrol gruplarında yaş, cinsiyet ve VKİ değerleri açısından istatistiksel olarak fark yoktu. Tedavi öncesi gruplar arasından ağrı, fonksiyonel durum ve yaşam kalitesi değerlendirilmelerinde fark yoktu fakat lazer tedavisi alan grupta tedavisi sonrası 2. hafta ve 1. ayda ağrı, fonksiyonel durum ve yaşam kalitesinde anlamlı iyileşmeler izlendi.
MAS, bölgesel kaslarda duyarlılık ve ağrı ile karakterize bir hastalık olup omuz ağrısı, sırt ağrısı, gerilim tipi baş ağrısı ve yüz ağrısı gibi lokal ağrıların da en sık nedenidir. Yapılan çalışmlarda kas iskelet sistemi semptomları nedeniyle sağlık kuruluşuna başvuran hastaların yaklaşık %30-50’sinde MAS saptandığı bildirilmiştir (5,16). Ağrı polikliniğine başvuran hastalarda yapılan iki ayrı çalışmada, kronik baş ve boyun ağrılı hastaların %54,6’sı ile sırt ağrısı olanların %85’ine eşlik eden en sık ağrı sebebinin miyofasiyal ağrı olduğu ortaya koyulmuştur (17).
MAS’nin tedavisinde temel odak noktası, tetik noktanın ortadan kaldırılması ve “spazm-ağrı spazm” kısır döngüsünün olduğu kaslarda döngünün kırılmasıdır. Bu nedenle, tetik noktaya uygulanan enjeksiyonlar, düşük yoğunluklu lazer, germe-sprey tekniği veya US, sıcak paket ve TENS gibi çeşitli fizik tedavi yöntemleri kullanılabilmektedir. Bu yöntemlerin ortak etkisi, termal veya mekanik etkileriyle tetik noktayı bozar ve sonuçta inaktive olur (18). Ayrıca egzersizin ağrı üzerindeki etkinliği fasiyal kısıtlıkları ile kas gerginliklerini azaltarak, sarkomeri optimal uzunluğa getirerek kısır döngülerin kırılmasıyla ortaya çıkmaktadır (5). Bu çalışmada, toplumda çok sık karşılaşılan MAS’nin tedavisinde düşük yoğunluklu lazer tedavisinin etkinliğini araştırmayı amaçladık.
Miyofasiyal ağrı ve tetik noktalar, ağırlıklı olarak kadınlarda görülmesine rağmen her iki cinsiyette görülmektedir. Herhangi bir yaşta gelişebileceği özellikle de 30-49 yaş prevalansı daha yüksek olduğu daha önceki çalışmalarda gösterilmiştir (5,6). Bizim çalışmamızda da literatürdeki çalışmalar ile benzer kadın cinsiyet oranı %58 saptandı. Bunun olası nedenleri polikliniğimize başvuran hastaların büyük çoğunluğunun kadın olması ve kadın hastaların günlük hayatlarında sedanter kalmaları olabileceği düşünüldü. Yaş ortalaması 33 saptandı. Bunun olası nedeni olarak MAS’nin bu yaşlarda prevalansının daha yüksek olması ve çalışmaya dahil edilme kriterlerine bağlı olabileceği düşünüldü.
Ağrı MAS hastalarında en önemli yakınmadır. Bu nedenle tedavinin etkinliğinin değerlendirilmesinde ağrıyla ilgili çeşitli skalalardan faydalanılmaktadır ve bizde çalışmamızda VAS, 0-5 Likert skalası ve algometrik ölçüm parametrelerini kullandık. En yaygın kullanılan ağrı değerlendirme skalası VAS’dir (11,18). Temporomandibüler hastalığı olan hastalarda düşük enerjili lazer tedavisi (LLLT) ile farmakoterapinin etkinliğinin karşılaştırıldığı bir çalışmada LLLT grubunda VAS’de azalma izlenip medikal tedavi grubunda izlenmediği gösterilmiştir (19). FMS tanılı orofasiyal ağrısı olan hastalarda LLLT ile anestezik etikili lidokain karşılaştırıldığı bir randomize klinik çalışmada VAS ile değerlendirilen ağrıda her iki grupta anlamlı azalma olduğu fakat gruplar arsında anlamlı fark olmadığı saptanmıştır (20). Çalışmamızda ise aktivite ve istirahat VAS değerleri 2. hafta ve 1. ay için tedavi grubunda istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük saptandı. Bu değerlerin her iki gruptaki başlangıç değerlerine göre azaldığı gözlendi ancak tedavi grubunda bu azalmanın oranı kontrol grubuna göre daha yüksekti.
Tetik noktanın saptanması MAS’de tanısal değer taşıyan en önemli bulgulardan biridir. Yapılan çalışmalar fokal hassasiyet ve ağrının tetik noktanın fizik muayene bulgularından en güvenilir olduğunu ortaya koymuştur (21,22). 0-5 Likert skalası aracılığı ile tetik nokta duyarlılığının ve algometre aracılığı ile basınç ağrı eşiğinin saptamasında kullanılan yöntemlerdir (23,24). MAS, servikal bölge hastalıkları ve FMS’de ağrının değerlendirmesinde basınç ağrı eşiği ölçümleri sıklıkla kullanılmaktadır. Daha güvenilir rakamsal ve nicel veriler elde edilen algometre kullanılarak ölçülen basınç ağrı eşiği ile tedavinin etkinliği değerlendirilmektedir. VAS, 0-5 Likert skalası ve algometrik ölçüm parametreleri sonuçların değerlendirildiği bir çalışmada, ağrı ve tetik noktada olan hassasiyetin iki grupta da tedavi sonrası ve tedaviden 1 ay sonra tedavi öncesi duruma göre istatistiksel olarak anlamlı derecede azaldığı, basınç ağrı eşik değerinin ise anlamlı derecede arttığı, ancak her iki grubun karşılıklı değerlendirilmesinde tedavi verilen grupta iyileşmenin istatistiksel olarak anlamlı daha fazla olduğu saptanmıştır (18). Esenyel ve ark. (25) yaptığı çalışmada, US ile tedavi edilen ve enjeksiyon uygulanan gruplarda kontrol grubuna göre 0-5 Likert skalası skalasında istatistiksel olarak anlamlı azalma, algometre ölçümlerinde ise istatistiksel olarak anlamlı artış tespit edilmiştir. Çalışmamızda 0-5 Likert skalası ve algometre değerinde tedavi grubunda daha önceki çalışmalara benzer sonuçlar elde edilmiştir. Böylece ağrının nicel olarak değerlendirilmesi de yapılabilmiştir. Algometrinin tetik nokta hassasiyetinin ölçümünde güvenilirliğini araştırıldığı Delaney ve McKee (26) tarafından yapılan bir çalışmada tetik nokta hassasiyetini değerlendirmekte algometre ile aynı ve farklı hastaların ölçümleri arasında güvenilir sonuçlar tespit edilmiş ve takiplerinde elverişli bir yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bizim çalışmamızda da tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde algometrinin güvenilir ve etkin bir yöntem olduğu gösterilmiştir.
NPADS boyun ağrılı ve MAS’li hastaların tedavi yanıtlarının klinik takibinde literatürde birçok çalışmada etkin ve güvenli bir şekilde kullanılmıştır (27,28). Tedavi grubundaki hastaların günlük hayattaki fonksiyonel aktivitelerinde rahatlama sağlandığı ve bu iyilik halinin tedavi sonrası 1 aylık periyotta da devam ettiği gösterilmiştir.
Kronik ağrı, miyofasiyal ağrılı hastaların günlük yaşam aktivitelerinde önemli zorluklara neden olarak, aile ilişkilerini, çalışma hayatını ve sosyal performanslarını olumsuz etkileyebilir. Lazer grubunda tedavi sonrası SF-36 mental komponent skoru ve fiziksel komponent skoru kontrol grubundan anlamlı olarak daha yüksek saptandı. Bu da lazer tedavisinin fiziksel fonksiyon ve mental fonksiyonlarında düzelmede lazer tedavisinin etkin olduğunu göstermiştir.
Çeşitli çalışmalarda düşük doz lazer tedavisinin doğru bir şekilde uygulandığında, miyofasiyal tetik noktaların inaktivasyonunda ve boyun ağrılarının tedavisinde etkinliği gösterilmiştir (7,19,20,29). Amaç enflamatuvar sürece aracılık etmek, fizyolojik hücre fonksiyonlarını düzenlemek, doku tamiri sürecini hızlandırmak ve akut veya kronik ağrılı durumlarında analjezi sağlamaktır (30). Lazer tedavisi, miyofasiyal tetik nokta bölgesine uygulandığında, lokal mikro dolaşımı artırır, hipoksik hücrelere oksijen desteği sağlar, hücre metabolik atık ürünlerinin uzaklaştırılmasına yardımcı olur ve kas spazmı ve ağrı arasındaki kısır döngüyü kırar (31). Yapılan hayvan çalışmalarında lazer tedavisinin kas içi COX-2 ve TNF-alfa düzeylerini azalttığı beraberinde serum, kas ve spinal dorsal kök gangliyonunda beta-endorfin seviyelerini artırdığı gösterilmiştir. Ayrıca lazerin merkezi sinir sisteminde COX-2 mRNA ekspresyonunu azaltarak hiperaljezi azaltıcı etkisi olduğu düşünülmektedir (32). Simunovic (31), miyofasiyal ağrıda ağrı hafifletmesi, hareketliliğin düzeltilmesi ve sertliğin azalmasıyla HeNe lazer tedavisi tetik noktalarına değişik yerlerde uygulanmış ve faydalı olduğunu göstermiştir. MAS’li hastalarda plasebo ile LLLT’nin kısa süreli uygulanmasının karşılaştırıldığı başka bir çalışmada ağrıyı azaltma, fonksiyonel yetenek ve yaşam kalitesi artışında lazerin etkili olduğu saptanmıştır (33). Ayrıca Altan ve ark.’nin (34), miyofasiyal ağrının tedavisinde tek başına egzersiz ile GaAs lazer tedavisini karşılaştırdığı çalışmada üstünlük göstermedi; ancak her iki grupta düzelme gözlendi. Gross ve ark. (35) yaptığı, literatürde yayınlanmış 11’i kronik miyofasiyal ağrı olan 17 çalışmayı içeren başka bir derleme sonucuna göre; tetik nokta inaktivasyonunda düşük doz lazer tedavisi için, tedavi zamanı 30-196 sn, haftada 2-7 gün, toplam 10 gün ile 7 hafta arasında tedavi parametreleri önerilmiştir. Bizim çalışmamızda LED Ga-Al-As lazer cihazı ile literatürdeki kronik miyofasiyal ağrı tedavisinde önerilen doz ve frekanslarla uyumlu tedavi verildi ve tedavi sonrası bir ayda MAS’li hastalarda ağrı yoğunluğunda belirgin düzelmeler tespit ettik. Çalışmamızı diğer lazer çalışmalardan ayıran özellikler sırasıyla: Herhangi bir ilaç tedavisinin uygulanmaması, verilen egzersiz programının kapsamı, uygulanan lazer türü ve uygulama bölgesinin farklı olmasıdır.
Çalışmanın Kısıtlılıkları
Çalışmamız aşağıdaki kısıtlılıklara sahiptir. Birincisi, çalışmaya dahil edilen sınırlı sayıda olgu olması ve tek merkezde yapılması ana kısıtlılıktı. Bu nedenle, çalışma sonuçlarımızı doğrulamak için büyük denekler içeren çok merkezli çalışmalara ihtiyaç vardır. İkincisi, çalışmamızın plasebo kontrollü çalışma olmamasıydı. Son olarak, çalışmaya dahil edilen MAS olgularının ortalama takip süresi nispeten kısaydı. Bu süre lazer tedavisinin uzun dönem etkilerini göstermek için yeterli olmadığından, daha uzun süreli takip çalışmaları gereklidir.
CONCLUSION
We think that the following mechanisms are effective in the inactivation of trigger points in laser therapy: 1) By regulating microcirculation, increasing tissue oxygenation, and normalizing the metabolic effects of tissues, 2) by increasing the levels of endogenous opioids and endorphins, affecting the gate control mechanism of pain. To maintain the therapeutic efficacy for a long time, the elimination of the continuation factors present in the patients, provision of posture training, the stretching of the tense and short muscles and the strengthening of the weak muscles are of great importance. On the other hand, there are various studies conducted to determine the optimal dose, duration and frequency of laser therapy to be used in patients with MPS. Further studies with larger patient groups and longer follow-up are needed to determine the optimal dose and duration of treatment, especially since there are no standard guidelines for laser application in terms of duration, frequency, and optimal effective treatment dosages.
