ABSTRACT
Objective:
In this study, it was aimed to investigate psychiatric comorbidity, long hospitalization reasons and readmission reasons of opiate addicts treated in inpatient service.
Methods:
The study data consisted of patient records treated at Gazi University Hospital Alcohol and Drug Addiction Clinic between 1 January 2005 and 31 December 2017. Four hundred eighty four people with primary diagnosis of opiate addiction were included in the analysis. One hundred of these patients had recurrent hospitalizations.
Results:
While the average age of the sample was 29.74±7.05, 89.9% (n=435) were male. The presence of depression as a comorbidity in opiate addiction increased the length of hospitalization 3.3 times [odds ratio (OR): 3.362] and the psychotic symptom 5.4 times (OR: 5.417). In addition to opiate addiction, the diagnosis of anxiety disorder increased the risk of readmission 3.3 times (OR: 3.321), while the diagnosis of personality disorder reduced the risk of readmission 4.58 times (OR: 0.218). It was observed that 5% (n=5) of the patients were re-admitted within the first month and 29% (n=29) within the first three months.
Conclusion:
One of every three opiate addicts is admitted in the first three months after discharge. Having anxiety disorder increases recurrent hospitalization 3.3 times, while having personality disorder decreases 4.5 times. Further studies should be conducted on whether short hospitalization periods increase readmission rates.
INTRODUCTION
Opiate addiction is a serious, chronic and recurrent psychiatric disease (1). In the drug report published by the World Health Organization (WHO) in 2018, it was stated that there were 275 million drug users, 34 million of which were opiate users (2). Although opiate use constitutes a relatively small part of all drug use, it accounts for 76% of drug-induced deaths (2). As a result of opiate-containing drug use in 2015, 167,750 people lost their lives (2). Drug use in Turkey is less common than the world average. However, the increase in use over the past years shows that drug addictions are gradually increasing. The Turkey drug report published in 2019 showed that the first drug to be tried is cannabis, and the second is heroin (3). All these data show that drug treatment and health services continue to be inadequate and drug addictions are still a serious public health problem.
Illegal use of opiates has significant social burden such as frequent reference to emergency services, overdose use, deterioration of family relationships, the increase in violence, criminal activity, work loss, increase in general medical illnesses and adverse effect on the course of psychiatric illnesses (4). In addition to these burdens, patients apply to clinics for treatments often due to the high recurrence rates. Addiction treatment includes a community-oriented treatment and rehabilitation treatment that includes psychosocial variables as well as pharmacological approaches (5). Although these treatments are improved day by day, relapse is still quite common. Even in opiate addicted patients receiving agonist maintenance treatment, it is reported that more than 50% of the treatment discontinues in the first three weeks of treatment (6).
There are many difficulties in addictions, such as the recurrent and chronic nature of the disease, the presence of accompanying psychiatric diseases and the high rate of treatment non-compliance in patients. These difficulties affect the treatment process, changing the duration of hospital stay and may cause recurrent admissions (7). Studies evaluating the duration of hospital stay in opiate use disorders are quite limited in the literature. Studies on the duration of hospital stay generally evaluated substance addiction under a single heading. The general result obtained from these studies is that the duration of hospital stay is shorter in substance use disorders compared to other psychiatric disorders (8). Some studies also show that the shortened length of stay in psychiatric diseases causes recurrent hospitalizations in patients (9). More research is needed on length of stay and recurrent hospitalizations, which are affected by many variables and remain uncertain.
In this study, we hypothesize that the duration of hospital stays of patients treated in the inpatient ward for opiate addiction will be affected by sociodemographic variables such as age and gender, medical comorbidities, and psychiatric disorders accompanying opiate addiction. However, we suggest that these variables are also effective in the readmission of patients to the inpatient service. The results obtained from the study will make a significant contribution to determining the reasons of long-term hospital stay and readmission to the hospital in a short time in opiate addiction. These results can be a guide for reducing treatment costs by determining the variables that increase the cost in the treatment of opiate, the second most commonly used illicit substance in Turkey. In addition, determination of data on the length of hospital stay in opiate addiction and the reasons for readmission in Turkey will provide the opportunity to compare these findings with the international literature.
GİRİŞ
Opiyat bağımlılığı; kronik ve yineleyici olan ciddi bir psikiyatrik hastalıktır (1). Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2018 yılında yayınladığı uyuşturucu raporunda 275 milyon uyuşturucu kullanıcısı olduğu bunun ise 34 milyonunun opiyat kullanıcısı olduğu belirtilmiştir (2). Opiyat kullanımı tüm uyuşturucu kullanımının görece az bir kısmını oluştursa da uyuşturucu kaynaklı ölümlerin %76’sını oluşturmaktadır (2). 2015 yılında opiyat içeren uyuşturucu kullanımı sonucu 167.750 kişi hayatını kaybetmiştir (2). Ülkemizde uyuşturucu kullanımı dünya ortalamasına göre daha az görülmektedir. Ancak geçen yıllar içinde kullanımın artması uyuşturucu bağımlılıklarının giderek arttığını göstermektedir. 2019 yılında yayınlanan Türkiye uyuşturucu raporunda katılımcıların ilk denenen uyuşturucu maddenin birinci sırada esrar, ikinci sırada ise eroin olduğu saptanmıştır (3). Tüm bu veriler uyuşturucu tedavisi ve sağlık hizmetlerinin yetersiz kalmaya devam ettiğini, halen uyuşturucu bağımlılıklarının ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunu göstermektedir.
Opiyatların yasadışı kullanımı, acil servislere sık başvuru, aşırı doz kullanımı, aile ilişkilerinde kötüleşme, şiddet olaylarında artış, suç faaliyeti, iş gücü kaybı, genel tıbbi hastalıklarda artış ve psikiyatrik hastalıkların seyrine kötü etki gibi birçok önemli toplumsal yükü vardır (4). Bu yüklerinin yanında nüks oranlarının yüksek olmasından dolayı hastalar kliniklere çok sayıda tedavi başvurusunda bulunmaktadırlar. Bağımlılık tedavisi; farmakolojik yaklaşımların yanı sıra, psikososyal değişkenleri de içinde alan toplum odaklı bir tedavi ve rehabilitasyon tedavisini içermektedir (5). Bu tedaviler her geçen gün geliştirilse de nüks halen oldukça yaygındır. Agonist sürdürüm tedavisi alan opiyat bağımlısı hastalarda bile tedavinin ilk üç haftalık döneminde %50’den fazlasının tedaviyi bıraktığı bildirilmektedir (6).
Bağımlılıklarda, hastalığın tekrarlayıcı ve kronik nitelikte olması, eşlik eden psikiyatrik hastalıkların olması, hastalarda tedavi uyumsuzluğunun yüksek olması gibi birçok zorluk vardır. Bu zorluklar tedavi sürecine etki ederek hastanede kalış süresini değiştirmekte ve tekrarlayan başvurulara neden olabilmektedir (7). Opiyat kullanım bozukluklarının hastanede kalış süresini değerlendiren çalışmalar literatürde oldukça sınırlıdır. Hastanede kalış süreleri ile ilgili yapılan çalışmalar genellikle madde bağımlılıklarını tek başlık altında değerlendirmiştir. Bu çalışmalardan elde edilen genel sonuç ise madde kullanım bozukluklarında hastanede kalış süresinin diğer psikiyatrik bozukluklara göre daha kısa olduğudur (8). Bazı çalışmalar da psikiyatrik hastalıklarda kısalan yatış süresinin hastalarda tekrarlayan yatışlara neden olduğunu göstermektedir (9). Birçok değişkenin etkilediği ve halen belirsizliğin olduğu hastanede kalış süresi ve tekrarlayan yatışlarla ilgili daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç vardır.
Bu araştırmada, opiyat bağımlılığı için yataklı serviste tedavi gören hastaların hastanede kalış sürelerini yaş ve cinsiyet gibi sosyodemografik değişkenlerin, tıbbi eştanıların ve opiyat bağımlılığına eşlik eden psikiyatrik bozuklukların etkileyeceği hipotezini varsayıyoruz. Bununla birlikte bu değişkenlerin hastaların yataklı servise geri kabulünde de etkili olduğunu öne sürmekteyiz. Çalışmadan elde edilecek sonuçlar, opiyat bağımlılığında uzun süreli hastanede kalışın ve kısa sürede hastaneye geri kabulün nedenlerinin belirlenmesi konusunda önemli katkı sağlayacaktır. Bu sonuçlar ülkemizde en sık kullanılan ikinci yasadışı madde olan opiyatın tedavisinde maliyeti artıran değişkenleri belirleyerek tedavi maliyetlerini azaltmak için yol gösterici olabilir. Ek olarak, ülkemizde opiyat bağımlılığındaki hastanede kalış süresi ve geri kabulün nedenleri ile ilgili verilerin saptanması, bu konulardaki bulguların uluslararası alanyazınla karşılaştırabilme imkanı sunacaktır.
METHODS
This study is a retrospective descriptive study. The study data consisted of patient records of patients treated between January 1, 2005 and December 31, 2017 at Gazi University Hospital Alcohol and Substance Addiction Clinic. Records between 2005-2016 were provided from the hospital database. The records of 2017 were obtained by scanning the patient files from the archive due to the change in the hospital database system. A total of 789 patients with a diagnosis of opiate addiction, 763 between 2005 and 2016, and 26 in 2017, were hospitalized. Daily treatment records and hospitalization records with missing data were not included in the analysis. Among the remaining 621 hospitalization records, it was seen that patients with a single hospitalization (n=384) had one hospitalization record, and patients with recurrent hospitalizations (n=100) had multiple hospitalization records. Only first hospitalization records of patients with recurrent hospitalizations were evaluated. Thus, the impact that multiple data belonging to a patient can have, was limited. As a result, records of a total of 484 patients, 384 with a single hospitalization and 100 with recurrent hospitalizations, were included in the analysis. The operation flowchart is shown in Figure 1.
Patient diagnoses were evaluated by psychiatrists according to Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), fourth edition, text revision and DSM-5. Since the hospital registry system is based on the International Statistical Classification of Disease and Related Health Problems, 10th revision (ICD-10) diagnostic classification, psychiatry is registered with the most appropriate ICD-code. Patient records with a diagnosis of “Addiction Syndrome (F11.2) Due to Opioid Use” were included in the study.
In the study, average length of hospital stay was found to be 15.19±10.89 days. Since this variable does not show a normal distribution, 14 days, which is the median value of the length of stay in the hospital, was taken as the basis for the distinction between long and short length of stay. Short-term hospitalization was evaluated as 14 days or less, while long-term hospitalization was evaluated as 15 days or more.
Admission records included two hospitalization records of 74 patients, three hospitalization records of 20 patients, and four or more hospitalizations for 6 patients. Patients with two or more hospitalizations (n=100) were accepted as recurrent admissions. The time elapsed between the first and second hospitalizations of the patients with recurrent hospitalizations was called the “days between the first two hospitalizations”.
The time limit for readmission of patients varies between 1-12 months in the relevant literature (7,10,11). It seems that this time period is usually based on a month. In our study, the rate of patients who were readmitted within the first month after discharge was only 5%. In our study, the readmission time was determined as three months in order to examine the variables related to readmission and the statistical limitation caused by the small sample size in this period. In our study, the rate of readmission in the first three months was 29%.
In addition to the diagnosis of opiate addiction, variables such as “There is a psychiatric comorbidity” in the presence of any coded psychiatric disease (e.g., F32-Depressive seizure, F41-Anxiety disorders, etc.) for the same patient, and “There is a medical comorbidity” in the presence of a coded physical disease (e.g. R94.5-Liver function tests abnormal results, K86.9-Pancreatic disease, etc.) were created. In addition to the diagnosis of F11.2, a new variable was created as “Psychotic symptom” in those with the diagnosis code “Psychotic disorder due to opioid use (F11.5)”. Paranoid personality disorder (F60.0), Emotional inactive personality disorder (F60.3), Histrionic personality disorder (F60.4), Anxious personality disorder (F60.6) and Dependent personality disorder (F60.7) were collected under a single heading due to the low frequency of diagnosis and the presence of “Personality disorders, unspecified (F60.9)” diagnosis.
Statistical Analysis
SPSS for Windows 23.0 was used for analysis of research data. Mean, standard deviation, median, minimum value, maximum value, frequency and percentages were used for descriptive statistics. Chi-Square test was used for comparing qualitative data and Fisher’s Exact test was used when necessary. Kolmogorov-Smirnov test was used to investigate the compatibility of the data to normal distribution. It was found that the data did not show normal distribution. Spearman correlation test was used to examine the relationship of continuous variables. Logistic regression analysis was used to determine the predictors of length of stay, recurrent hospitalization, and readmission within three months. Short-term hospitalization was evaluated as 14 days and less and was coded as “0”. Fifteen days or more was considered as a long-term hospitalization and coded as “1”. Similarly, single admission and non-readmission within three months were coded as “0”, while recurrent admission and readmission within three months were coded as “1”. In the study, the significance value was taken as 0.05.
Ethical Approval
This research was discussed at the Gazi University Ethics Committee meeting dated 04.02.2020 and numbered 02, and received ethical approval with the 2020-110 research code. In addition, permission was obtained from the head physician of the hospital that the patient record data would be used. The study design and management was carried out in accordance with the Declaration of Helsinki.
YÖNTEMLER
Bu çalışma retrospektif tanımlayıcı bir çalışmadır. Çalışma verilerini, Gazi Üniversitesi Hastanesi Alkol ve Madde Bağımlılığı Kliniği’nde 1 Ocak 2005-31 Aralık 2017 tarihleri arasında tedavi gören hasta kayıtları oluşturdu. 2005-2016 yılları arasındaki kayıtlar hastane veri tabanından sağlandı. 2017 yılı kayıtları ise hastane veri tabanı sistemindeki değişiklik olmasından dolayı arşivden hasta dosyalarının taranması usulüyle elde edildi. 2005-2016 yılları arasında 763 yatış kaydı, 2017 yılında 26 yatış kaydı olmak üzere toplamda opiyat bağımlılığı tanısı olan 789 hasta yatış kaydına ulaşıldı. Günübirlik tedavi kayıtları ve eksik verilerin olduğu yatış kayıtları analize dahil edilmedi. Geriye kalan 621 yatış kaydı içinde tek yatışı olan hastaların (n=384) bir, tekrarlayan yatışı olan hastaların (n=100) ise birden çok yatış kaydı verisi olduğu görüldü. Tekrarlayan yatışları olan hastaların sadece ilk yatış kayıtları değerlendirildi. Böylece bir hastaya ait birden çok verinin oluşturabileceği etki sınırlandırıldı. Sonuç olarak tek yatışı olan 384, tekrarlayan yatışı olan 100 olmak üzere toplamda 484 hastanın kayıtları analize dahil edildi. Çalışma akış şeması Şekil 1’de gösterildi.
Hasta tanıları Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM), dördüncü basım, metin revizyonu ve DSM-5’e göre psikiyatri hekimleri tarafından değerlendirilmiştir. Hastane kayıt sistemi Hastalıkların ve İlişkili Sağlık Problemlerinin Uluslararası İstatistiksel Sınıflandırması-10. revizyon (ICD-10) tanı sınıflandırmasını temel aldığından dolayı, psikiyatrik en uygun ICD-kodu ile kayıtlanmıştır. Çalışmaya “Opioid Kullanımına Bağlı Bağımlılık Sendromu (F11.2)” tanısı olan hasta kayıtları dahil edildi.
Çalışmada hastanede ortalama kalış süresi 15,19±10,89 gün olarak bulundu. Bu değişken normal dağılım göstermediğinden dolayı, uzun ve kısa yatış süresi ayrımında hastanede kalış süresinin ortanca değeri olan 14 gün temel alındı. Kısa süreli yatış 14 gün ve altı olarak değerlendirilirken, uzun süreli yatış 15 gün ve üzeri olarak değerlendirildi.
Hasta yatış kayıtlarında 74 hastanın iki yatış kaydı, 20 hastanın 3 yatış kaydı ve 6 hastanın dört veya daha fazla yatış kaydı vardı. İki veya daha fazla yatış kaydı olan hastalar (n=100) tekrarlayan yatış olarak kabul edildi. Tekrarlayan yatışı olan hastaların birinci ve ikinci yatış arasındaki geçen süre “ilk iki yatış arası geçen gün” olarak adlandırıldı.
Hastaların geri kabul zaman sınırı ilgili alanyazında 1-12 ay arasında değişmektedir (7,10,11). Bu zaman diliminin genellikle bir ay olarak temel alındığı görülmektedir. Çalışmamızda taburculuk sonrası ilk bir ay içinde geri kabul edilen hasta oranı sadece %5’ti. Bu dönemdeki örneklem azlığının oluşturacağı istatistiksel kısıtlılık ve geri kabul ile ilgili değişkenlerin daha kapsamlı ele alınabilmesi için çalışmamızda geri kabul zamanı üç ay olarak belirlendi. Çalışmamızda, ilk üç ay içindeki geri kabul oranı ise %29’du.
Opiyat bağımlılığı tanısının yanında aynı hasta için kodlanmış herhangi bir psikiyatrik hastalığın varlığı durumunda (örneğin; F32-Depresif nöbet, F41-Anksiyete bozuklukları vb.) “Psikiyatrik eştanı var”, kodlanmış bedensel bir hastalığın varlığında (örneğin; R94.5-Karaciğer fonksiyon testlerinin anormal sonuçları, K86.9-Pankreas hastalığı vb.) ise “Tıbbi eştanı var” şeklinde değişkenler oluşturuldu. F11.2 tanısına ek olarak “Opioid kullanımına bağlı psikotik bozukluk (F11.5)” tanı kodu olanlarda ise “Psikotik belirti var” şeklinde yeni bir değişken oluşturuldu. Paranoid kişilik bozukluğu (F60.0), Emosyonel olarak durağan olmayan kişilik bozukluğu (F60.3), Histrionik kişilik bozukluğu (F60.4), Anksiyöz kişilik bozukluğu (F60.6) ve Bağımlı kişilik bozukluğu (F60.7) tanı sıklıklarının az olması ve Kişilik Bozuklukları, Tanımlanmamış (F60.9) tanısının varlığı nedeniyle kişilik bozuklukları tek bir başlık altında toplandı.
İstatistiksel Analiz
Araştırma verilerinin analizi için SPSS for Windows 23.0 kullanıldı. Tanımlayıcı istatistikler için ortalama, standart sapma, ortanca, en küçük değer, en büyük değer, sıklık ve yüzdeler kullanıldı. Niteliksel verilerin karşılaştırılmasında ki-kare testi, gereken durumlarda Fisher’s Exact testi kullanıldı. Verilerin normal dağılıma uygunluğunun araştırılmasında Kolmogorov-Smirnov testinden yararlanıldı. Verilerin normal dağılım göstermediği saptandı. Sürekli değişkenlerin ilişkisinin incelenmesinde Spearman korelasyon testi kullanıldı. Hastanede kalış süresi, tekrarlayan yatış durumu ve üç ay içinde geri kabul edilme durumunun yordayıcılarını saptamak için lojistik regresyon analizi kullanıldı. Kısa süreli yatış 14 ve gün altı olarak değerlendirildi ve “0” olarak kodlandı. On beş gün ve üzeri ise uzun süreli yatış olarak değerlendirildi ve “1” olarak kodlandı. Benzer şekilde tek yatış ve üç ay içinde geri kabul edilmeme durumu “0” olarak kodlanırken, tekrarlayan yatış ve üç ay içinde geri kabul edilme durumu “1” olarak kodlandı. Çalışmada anlamlılık değeri 0,05 olarak temel alındı.
Etik Onay
Bu araştırma, Gazi Üniversitesi Etik Komisyonu’nda 04.02.2020 tarih ve 02 sayılı toplantıda görüşülmüş olup 2020-110 araştırma kodu ile etik onay almıştır. Ayrıca hastane başhekimliğinden hasta kayıt verilerinin kullanılacağına dair izin alınmıştır. Çalışma tasarımı ve yönetimi Helsinki Bildirgesi’ne uygun olarak gerçekleştirilmiştir.
RESULTS
The demographic data of the sample and some disease characteristics are shown in Table 1. Mean age of the study group was 29.74±7.05 (median: 28), while 89.9% (n=435) were male. Psychotic symptoms were 5.2% (n=25), medical comorbidity 5.2% (n=25), and psychiatric comorbidity 43.4% (n=210). The mean hospitalization period of the patients was 15.19±10.89 (median: 14) days. The average readmission period of those with recurrent hospitalizations was 274.22±317.10 days. 5% of the patients (n=5) were readmitted within the first month, 29% (n=29) within the first three months, 57% (n=57) within the first six months and 78% (n=78) within the first year.
The evaluation of the duration of hospital stay by logistic regression analysis is shown in Table 2. Significant variables predicting the length of hospital stay were found to be age, presence of psychotic symptoms and a diagnosis of depression. It was found that those aged 46 and over stayed in the hospital 3.2 times [odds ratio (OR): 3.204; 95% confidence interval (CI): 1.055-9.730] longer than those in the 18-25 age group. In addition to opiate addiction, it was found that comorbid depression prolonged the length of stay 3.3 times (OR: 3.362; 95% CI: 1.874-6.032) and having psychotic symptoms 5.4 times (OR: 5.417; 95% CI: 1.857-15.798). While the created model was determined significantly, it explained 17% of the total variance. Evaluation of recurrent hospitalization status by logistic regression analysis is shown in Table 3. Significant variables predicting recurrent hospitalization were found to be age, anxiety disorders, and comorbid personality disorders. Those between the ages of 26-35 and 36-45 had 1.88 (OR: 0.531; 95% CI: 0.303-0.932) and 2.81 (OR: 0.355; 95% CI) times lower risk of readmission than those in the 18-25 age group, respectively. A diagnosis of anxiety disorders in addition to opiate addiction increased the risk of readmission by 3.3 times (OR: 3.321; 95% CI: 1.690-6.524), while a diagnosis of personality disorder reduced the risk of readmission 4.58 times (OR: 0.218; 95% CI: 0.049-0.975). While the created model was determined significantly, it explained 15.9% of the total variance. An additional model was created in which the independent variable was the length of hospital stay and the dependent variable was readmission within three months (X2=8.210; p=0.004; Nagelkerke R2=0.113).
Accordingly, the risk of re-admission within three months was 3.64 times lower (OR=0.274; 95% CI: 0.111-0.677) in patients with a hospital stay longer than 14 days than those with a hospital stay of 14 days or less.
The relationship between hospital stay and the day of readmission is shown in Figure 2. Accordingly, it was observed that the shortening of the hospitalization period significantly shortened the day of readmission (r=0.307; p=0.002).
The evaluation of psychiatric comorbidities according to age groups and gender is shown in Table 4. A significant difference was found according to age groups in terms of psychiatric comorbidity, anxiety disorders, depression, alcohol dependence, and personality disorder variables (p=0.007; p<0.001; p<0.001; p=0.002; p=0.001, respectively). However, it was observed that there was no significant difference in terms of these variables according to gender (Table 3). It was found that anxiety disorders, depression and alcohol dependence increased with advancing age. Personality disorder was more common in the age group of 35 and under (19.6% vs. 10.8%). With these results, 1.4% of the whole sample had schizophrenia (n=7), 1% had bipolar affective disorder (n=5), 0.2% had schizoaffective disorder (n=1), 0.8% had cocaine addiction (n=4), 4.5% had cannabinoid addiction (n=22), 1.7% had sedative, hypnotic or anxiolytic addiction (n=8), 0.4% had inhalant addiction (n=2).
DISCUSSION
In our study, the most important reasons for long-term hospitalization were advanced age, presence of psychotic symptoms, and a diagnosis of depression. Approximately one in three patients was readmitted in the first three months, and one in two patients in the first six months. When psychiatric comorbidities of patients with opiate use disorder were evaluated, 43.4% of the patients had a psychiatric diagnosis. Depression and anxiety disorders were the most common psychiatric disorders (27.2% and 24.7%, respectively). While the risk of recurrent hospitalization was 3.3 times higher in those with anxiety disorders, it was 4.5 times lower in those with personality disorders. One of the most important results was that those with a hospital stay of 14 days or less had a 3.6 times greater risk of readmission within three months than those with a long-term (more than 14 days) hospitalization.
The need to control the ever-increasing cost of healthcare is an important issue agreed upon by policy makers all over the world (8). Recurrent admission rate is accepted as important criteria for evaluating the quality of hospital care and discharge planning. Therefore, it has become an important target of health services (10). However, not everything can be explained that easily. Because there are many variables that affect readmission and these variables affect each other in a complex relationship. Disease characteristics, health policies, social and environmental factors are the main areas that affect the readmission (11). There are many factors associated with readmission. Some of these are infections caused by the use of opiates by injection, additional non-infectious medical diseases, decrease in pain threshold, presence of additional psychiatric diseases, discontinuation of treatment despite medical advice, severity of addiction and a history of sexual abuse (12). In a study conducted in the United States of America (USA), readmission rate is reported as 19% within the first month after discharge in patients with opiate addiction (13). In our study, this rate was found to be 5%. The lower rate of readmission in Turkey may be related with the lower frequency of opiate addiction compared to the USA. In addition to having recurrent admissions due to opiate use disorders, it has been found to cause readmission by negatively affecting the course of other medical diseases (7,12,14). In inflammatory bowel diseases, the readmission rate is between 18.9% and 19.4% while
it is reported as between 28.9% and 35.1% in patients with accompanying opiate addiction (14). A similar situation was also observed in patients with pancreatitis. While the readmission rate due to pancreatitis picture was 27%, it was found to be 35.3% in patients with accompanying opiate addiction (7). In this study, the presence of any psychiatric disease in patients increased the risk of readmission 1.32 times. In our study, it was observed that the presence of anxiety disorders increased the risk of readmission by 3.3 times, while the diagnosis of personality disorder decreased 4.58 times. Depression and alcohol use disorder had no effect on readmission. Here, the result that a diagnosis of personality disorder reduces repetitive acceptances is thought to be quite important. This conclusion may be the effect of stigmatization developed against the patients with substance abuse. A recent study stated that 37% of Americans see the main cause of addiction in opiate addiction as a weak willpower rather than a medical illness (15). It has been shown that physicians and health policy regulators, who are an important part of the society, also have a similar content of thought (16,17). Negative attitudes and prejudices disrupt communication. Patients’ less trust in their physicians, non-compliance with treatment recommendations, and low motivation may distract them from treatment (16). However, the treatment of a patient with personality disorder can be difficult for the physician. As the physician feels helpless and powerless in the face of these difficulties, they may distance themselves from these people. All these may reduce readmission in patients with personality disorders. However, many variables other than these factors may play a role in this process.
Length of hospital stay is another reason for the cost of treatment. Global health policies aim to shorten the length of hospital stay and advocate a community-based rehabilitation process (8). The length of stay of patients with opiate use disorder may vary depending on many variables, especially the characteristics of the treatment clinic and the method of treatment (18,19). In the study evaluating a large sample in the USA, the mean hospitalization period of the patients was determined as 4.4 days (3.8-5.7). In another study, patients with opiate use disorder and those with non-opiate substance use disorder were compared. It was found that patients with opiate use disorder had an average hospitalization of 32.8 days, while the other group had 30.9 days. In our study, the average length of stay was found to be 15.19±10.89 days. The most important factors affecting the length of stay were age of 46 years or older, presence of psychotic symptoms and a diagnosis of depression (Table 2). As the medical and psychiatric comorbidities increase with advancing age, the duration of hospital stay may increase (20). In our study, depression and anxiety disorders were found at a rate of 50% and 36.4% in the 46 years and older group, while these rates were found to be 13.6% and 9.3%, respectively, in the 18-25 age group. In many studies, it has been shown that a diagnosis of depression in patients with opiate addiction increases the length of stay (21,22). Other variables affecting the length of stay may be differences in the treatment modality applied in the clinic, patient demand and early discharge status (18,19). Studies have reported that patients who are discharged despite medical advice naturally have a shorter hospital stay (23). Patients with incomplete hospitalizations have higher readmission rates compared to other patients (19,24). In a study conducted by Gottheil et al. (9), it has been reported that shortened hospitalizations increase repeated hospitalizations. In our study, the risk of readmission of the patients within three months was found to be 3.64 times lower in those with a hospital stay longer than 14 days compared to those with a shorter hospital stay. In other words, it can be interpreted that the short duration of hospitalization causes a high risk of readmission. In Figure 1, it is seen that the day of readmission is earlier for those with shorter hospitalization periods. Length of stay and recurrent admission are two variables that closely affect each other. Recurring admission risks should be comprehensively addressed in the goals of healthcare services to shorten the length of stay, and health policies should be planned accordingly.
Substance use disorders are strongly associated with other psychiatric disorders. Although lifelong comorbidity with other psychiatric disorders differ significantly according to studies, rates varying between 44-93% have been reported (25). Presence of psychiatric comorbidity has been found to be associated with poor prognosis, more psychosocial impairment, high relapse and high mortality rate (25,26). In a study involving a large sample, psychiatric comorbidities were investigated in inpatients and outpatients with opiate use disorder (27). Psychiatric comorbidity rates in hospitalized patients were found to be 7-22% for alcohol dependence, 15-34% for anxiety disorders and 19-31% for depression. However, in outpatients these rates were reported as 2-15%, 2-10% and 2-8%, respectively. In a study evaluating 652 people receiving methadone treatment for opiate use disorder, it was reported that 78% of the sample had any psychiatric comorbidity, 22% had major depression, 42% had anxiety disorders and 12% had alcohol use disorder (28). In our study, 43.4% of the sample had any psychiatric comorbidity, 27.2% depression, 24.7% anxiety disorders and 3% alcohol use disorder. Except for alcohol addiction, the results of our study seem to be consistent with these studies. In a study conducted by Evren et al. (29) on 70 people with opiate addiction in Turkey, they reported that 67.1% had any Axis 1 diagnosis, 52.9% anxiety disorders, 35.7% major depression and 5.7% alcohol dependence. Similar to the result in our study, alcohol dependence was found at a lower rate in this study compared to the studies of western countries. This result may be related to the amount of alcohol use in Turkey. In the report published by the WHO in 2018, it is reported that per capita alcohol consumption in our country is 2 liters (pure alcohol), while this rate is 9.8 liters in Europe (30).
It is very important to state that the study sample belongs to a non-profit university hospital that provides comprehensive and well-equipped services in the field of alcohol and substance addiction treatment. Although the study is single-centered, it was carried out in an institution where patients from many regions, especially the Central Anatolia Region, were followed. This increases the generalizability of the results across the country. It is very important for our study to include a long period of thirteen years and to consider a serious sample. In addition, the use of ICD-10 diagnosis classification as a result of physician interviews rather than patient feedback in forming the study sample is another strength of our study.
Study Limitations
There are also some limitations in our study due to its long period. Since most of the patient data were accessed from the electronic database, information such as demographic data, social living conditions, doses and patterns of substance use, substance initiation age and treatment modalities were not included in the study. It cannot be denied that part of the sample may be incomplete hospitalization. This can be considered as another limitation of our study. The possibility of patients continuing their treatment in different institutions should not be ignored. This may cause a limitation in the single and repetitive hospitalization variable.
TARTIŞMA
Çalışmamızda, uzun süreli yatışın en önemli nedenleri ileri yaş, psikotik belirti varlığı ve depresyon tanısının olmasıydı. İlk üç ay içinde yaklaşık olarak üç hastadan biri, ilk altı ay içinde ise iki hastadan biri yeniden kabul edilmişti. Opiyat kullanım bozukluğu olan hastaların psikiyatrik eştanıları değerlendirildiğinde ise hastaların %43,4’ünde bir psikiyatrik tanı vardı. Depresyon ve anksiyete bozuklukları ise en sık gözlenen psikiyatrik bozukluklardı (sırasıyla %27,2 ve %24,7). Tekrarlayan yatış riski anksiyete bozuklukları olanlarda 3,3 kat fazlayken, kişilik bozukluğu olanlarda 4,5 kat düşüktü. En önemli sonuçlardan birisi de hastanede kalış süresi 14 gün veya daha kısa olanların uzun süreli (14 günden uzun) yatışı olanlara göre üç ay içindeki yeniden kabul riski 3,6 kat daha fazlaydı.
Sağlık hizmetlerinin sürekli artan maliyetini kontrol etme ihtiyacı, tüm dünya üzerinde politikacıların hemfikir olduğu önemli bir konudur (8). Tekrarlayan kabul oranı, hastane bakımı ve taburculuk planlamasının kalitesini değerlendirmek için önemli bir kriter olarak kabul edilmektedir. Bundan dolayı sağlık hizmetlerinin önemli bir hedefi olmuştur (10). Ancak her şey bu kadar kolay açıklanabilir değildir. Çünkü, tekrarlayan kabulü etkileyen birçok değişken vardır ve bu değişkenler karmaşık bir ilişki içinde birbirlerini etkilemektedirler. Hastalık özellikleri, sağlık politikaları, sosyal ve çevresel faktörler tekrarlayan kabul üzerine etki gösteren temel alanlardır (11). Yeniden kabullerle ilişkili olan birçok faktör vardır. Hastaların opiyatları enjeksiyon yoluyla kullanmasından kaynaklı enfeksiyonlar, enfeksiyon dışı ek tıbbi hastalıklar, ağrı eşiğinde düşme, ek psikiyatrik hastalıkların varlığı, tedaviyi tıbbi tavsiyelere rağmen bırakma, bağımlılığın şiddeti ve cinsel istismar öyküsünün varlığın bunlardan bazılarıdır (12). Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yapılan bir çalışmada, opiyat bağımlılığı olan hastalarda taburculuk sonrası ilk bir ay içindeki kabul oranı %19 olarak saptanmıştır (13). Bizim çalışmamızda ise bu oran %5 olarak saptanmıştır. Ülkemizde geri kabul oranlarının düşüklüğü opiyat bağımlılığı sıklığının ABD’ye göre daha az olması olabilir. Opiyat kullanım bozukluklarına bağlı tekrarlayan kabullerin olmasına ek olarak diğer tıbbi hastalıklarında seyrini olumsuz etkileyerek yeniden kabullere neden olduğu saptanmıştır (7,12,14). Enflamatuvar barsak hastalıklarında yeniden kabul oranı %18,9-19,4 arasındayken opiyat bağımlılığı eşlik eden hastalarda geri kabul oranları %28,9-35,1 olarak saptanmıştır (14). Benzer durum pankreatiti olan hastalarda da gözlenmiştir. Pankreatit tablosuna bağlı geri kabul oranı %27 iken opiyat bağımlılığı eşlik eden hastalarda geri kabul oranları %35,3 olarak saptanmıştır (7). Yine bu çalışmada hastalarda herhangi bir psikiyatrik hastalığın varlığı yeniden kabul riskini 1,32 kat artırmıştır. Bizim çalışmamızda ise anksiyete bozuklukları varlığının yeniden kabul riskini 3,3 kat artırırken, kişilik bozukluğu tanısının 4,58 kat azalttığı görüldü. Depresyon ve alkol kullanım bozukluğu ise yeniden kabul durumuna etki etmemekteydi. Burada kişilik bozukluğu tanısının tekrarlayan kabulleri azalttığı sonucunun oldukça önemli olduğu düşünülmektedir. Bu sonuçta madde bağımlılığı olan hastalara karşı geliştirilmiş olan stigmatizasyonun etkisi olabilir. Son zamanlarda yapılmış bir çalışma, Amerikalıların %37’sinin opiyat bağımlılığında bağımlılığın temel nedenini tıbbi bir hastalıktan ziyade irade zayıflığı olarak gördüklerini belirtmiştir (15). Toplumun önemli bir parçası olan hekimler ve sağlık politikası düzenleyicilerinde de benzer bir düşünce içeriğinin olduğu gösterilmiştir (16,17). Olumsuz tutum ve önyargılar iletişimi bozar. Hastaların hekimlerine daha az güvenmesi, tedavi önerilerine uymaması ve motivasyonlarının düşük olması onları tedaviden uzaklaştırabilir (16). Bununla birlikte kişilik bozukluğu olan bir hastanın tedavisi doktor açısından da zor olabilir. Hekim bu zorluklar karşısında çaresiz ve güçsüz hissettikçe bu kişilerden uzaklaşabilir. Bütün bunlar kişilik bozukluğu olan hastalarda yeniden kabulü azaltıyor olabilir. Ancak bu faktörlerin dışında birçok değişken de bu süreçte rol oynayabilir.
Hastanede kalış süresi tedavide maliyeti oluşturan diğer bir nedendir. Global sağlık politikaları yatış sürelerini kısaltmayı hedeflemekte ve toplum temelli bir rehabilitasyon sürecinin olduğunu savunmaktadırlar (8). Opiyat kullanım bozukluğu olan hastaların yatış süreleri başta tedavi kliniğinin özelliğine ve tedavi yöntemi olmak üzere birçok değişkene göre değişebilmektedir (18,19). ABD’de geniş bir örneklemi değerlendiren çalışmada hastaların ortalama yatış süresi 4,4 gün (3,8-5,7) olarak saptanmıştır. Başka bir çalışmada ise opiyat kullanım bozukluğu olan hastalar ile opiyat dışı madde kullanım bozukluğu olan hastalar karşılaştırılmıştır. Opiyat kullanım bozukluğu olan hastaların ortalama 32,8 gün yatışının olduğu, diğer grubun ise 30,9 gün hastanede kaldığı saptanmıştır. Bizim çalışmamızda ortalama yatış süresi 15,19±10,89 gün olarak saptandı. Yatış süresini etkileyen en önemli faktörler ise 46 yaş ve üzerinde olma, psikotik belirti varlığı ve depresyon tanısının olmasıydı (Tablo 2). İlerleyen yaşla birlikte tıbbi ve psikiyatrik eştanıların artması hastanede kalış süresini artırabilir (20). Çalışmamızda 46 yaş ve üzeri grupta depresyon %50, anksiyete bozuklukları %36,4 oranında bulunurken, 18-25 yaş aralığında bu oranların sırasıyla %13,6 ve %9,3 olduğu saptanmıştır. Yapılan çalışmalarda, opiyat bağımlılığı olan hastalarda depresyon tanısının olmasının yatış süresini uzattığı birçok çalışmada gösterilmiştir (21,22). Yatış süresini etkileyen diğer değişkenler ise klinikte uygulanan tedavi modalitesindeki farklılıklar ve hasta talebi ile erken taburculuk durumu olabilir (18,19). Yapılan çalışmalarda tıbbi tavsiyelere rağmen taburcu olan hastaların doğal olarak yatış sürenin daha kısa olduğu belirtilmiştir (23). Tamamlanmamış yatışı olan hastaların ise geri kabul oranları diğer hastalara göre yüksektir (19,24). Gottheil ve ark. (9) ise yaptıkları çalışmada, kısalan yatış sürelerinin tekrarlayan yatışları artırdığı belirtmiştir. Bizim çalışmamızda da hastaların üç ay içindeki geri kabul edilme riski, hastanede kalış süresi 14 günden uzun olanlarda, kısa olanlara göre 3,64 kat daha az olarak bulundu. Bir başka deyişle hastaların yatış süresinin kısa olmasının yeniden kabul riskinin yüksek olmasına neden olduğu şekilde yorumlanabilir. Şekil 1’de de yatış süresi kısa olanlarda, yeniden kabul edilme gününün daha erken olduğu görülmektedir. Yatış süresi ile tekrarlayan kabul birbirlerini yakından etkileyen iki değişkendir. Sağlık hizmetlerinin yatış süresini kısaltma hedeflerinde tekrarlayan kabul riskleri kapsamlı bir şekilde ele alınmalı ve sağlık politikaları buna göre planlanmalıdır.
Madde kullanım bozuklukları, diğer psikiyatrik bozukluklarla güçlü bir ilişki içindedir. Diğer psikiyatrik bozukluklarla olan yaşam boyu eştanı çalışmalara göre belirgin farklılık göstermekle birlikte %44-93 arasında değişen oranlar bildirilmiştir (25). Psikiyatrik eştanının varlığı tedavide kötü prognoz, daha fazla psikososyal bozulma, yüksek nüks ve yüksek mortalite oranı ile ilişkili bulunmuştur (25,26). Geniş bir örneklemi içeren bir çalışmada, yatan ve ayaktan takip edilen opiyat kullanım bozukluğu olan hastalarda psikiyatrik eştanılar araştırılmıştır (27). Yatan hastalarda psikiyatrik eştanılar alkol bağımlılığı %7-22, anksiyete bozuklukları %15-34, depresyon %19-31 oranında saptanmıştır. Ayaktan takip edilen hastalarda ise bu oranların sırasıyla %2-15, %2-10 ve %2-8 olduğu bildirilmiştir. Opiyat kullanım bozukluğu için metadon tedavisi gören 652 kişinin değerlendirildiği bir çalışmada ise örneklemin %78’inde herhangi bir psikiyatrik eştanı, %22’sinde majör depresyon, %42’sinde anksiyete bozuklukları ve %12’sinde alkol kullanım bozukluğu olduğu bildirilmiştir (28). Bizim çalışmamızda ise örneklemin %43,4’ünde herhangi bir psikiyatrik eştanı, %27,2’sinde depresyon, %24,7’sinde anksiyete bozuklukları ve %3’ünde alkol kullanım bozukluğu saptanmıştır. Alkol bağımlılığı dışında çalışmamızın sonuçları bu çalışmalarla uyumlu gibi gözükmektedir. Ülkemizde Evren ve ark.’nın (29) opiyat bağımlılığı olan 70 kişide yaptıkları çalışmada, örneklemde %67,1 oranında herhangi bir Eksen 1 tanısı, %52,9 oranında anksiyete bozuklukları, %35,7 oranında majör depresyon ve %5,7 oranında alkol bağımlılığı tanısının olduğunu bildirmiştir. Bu çalışmada da bizim çalışmamızdaki sonuca benzer şekilde alkol bağımlılığı batılı ülke çalışmalarına göre düşük oranda bulunmuştur. Bu sonuç ülkemizdeki alkol kullanım miktarıyla ilişkili olabilir. DSÖ’nün 2018 yılında yayınladığı raporda ülkemizdeki kişi başı alkol tüketimi ortalama 2 litre (saf alkol) iken bu oranın Avrupa’da 9,8 litre olduğu bildirilmektedir (30).
Çalışma örnekleminin kar amacı gütmeyen, alkol ve madde bağımlılıkları alanında kapsamlı ve donanımlı hizmet sunan bir üniversite hastanesine ait olduğunu belirtmek oldukça önemlidir. Çalışma tek merkezli olmakla birlikte, başta İç Anadolu Bölgesi olmak üzere birçok bölgeden hasta takibinin yapıldığı bir kurumda gerçekleştirilmiştir. Bu durum sonuçların ülke evrenine genellenebilirliği artırmaktadır. Çalışmamızın on üç yıl gibi uzun bir dönemi içermesi ve ciddi bir örneklemi ele alması oldukça önemlidir. Ek olarak, çalışma örnekleminin oluşturulmasında hasta geri bildirimlerinden ziyade hekim görüşmeleri sonucunda ICD-10 tanı sınıflandırılmasının kullanılması çalışmamızın diğer bir güçlü yanıdır.
Çalışmanın Kısıtlılıkları
Uzun bir dönemi içermesi nedeniyle çalışmamızda oluşan bazı sınırlılıklar da vardır. Hasta verilerinin önemli bir kısmına elektronik veri tabanından ulaşıldığı için bazı demografik veriler, sosyal yaşam koşulları, madde kullanım doz ve şekilleri, madde başlama yaşı, tedavi modaliteleri gibi bilgiler çalışmaya dahil edilememiştir. Örneklemin içindeki bir kısmın tamamlanmamış yatış olabileceği gerçeği inkar edilemez. Bu da çalışmamızın diğer bir sınırlılığı olarak değerlendirilebilir Hastaların daha sonra farklı bir kurumda tedavilerine devam etme olasılıkları da göz ardı edilmemelidir. Bu da tek ve tekrarlayan yatış değişkeninde bir kısıtlılık oluşturabilir.
CONCLUSION
Readmission rates are an important indicator of inpatient care quality. The recurrent nature of addictions, especially opiate use disorder, indicates that there is a greater need for studies evaluating readmission rates in addiction areas. In Turkey, data in these areas are very limited. Our study shows that approximately one out of every three patients is readmitted within the first three months after discharge. While the presence of anxiety disorders increases the recurrent hospitalization 3.3 times, the presence of personality disorder decreases it 4.5 times. In our study, considering that comorbidity of personality disorder is more common in the 18-25 age group, it can be concluded that the presence of personality disorder in early adulthood may prevent access to treatment. The result determined that the presence of personality disorder shorten the length of stay should be definitely considered in further studies. It is one of the expected results that the hospitalization period is prolonged with the variables such as advanced age, psychotic symptoms and depression comorbidity. However, the fact that those with a hospitalization period of less than 14 days are 3.6 times more likely to be readmitted within three months than those with a longer stay indicates that health policies in this area should be reconsidered. Another suggestion is to investigate the effect of health policies in multi-centered, higher sampling and prospective studies in terms of the duration of hospital stay affecting hospital readmission.
