ABSTRACT

Conclusion:

As a result of repeated measurements with EGG, regardless of the recording time, measurements of the /ɛ/ vowel showed more reliable results compared to other vowels.

Results:

According to repeated test results of all parameters obtained for the /ɛ/ vowel for both sexes and the /i/ vowel for men only, ICC values were statistically significant at levels ranging from moderate to excellent. In addition, when closed and open phase data were examined, values of all vowels did not differ according to gender during phonations. The frequency periodicity parameter of /ʌ/, /ɛ/ and /i/ vowels differs statistically significant in this respect. When the averages were examined, it was found that the measurements of women were higher than those of men in all parameters where significant differences were found.

Methods:

Seventy participants, 35 women and 35 men, aged between 18-25 and who have healthy voice, participated in the study. The Kay-PENTAX Electroglottograph model 6130 was used to study participants’ production of /i/, /u/, /ɛ/ and /ʌ/ vowels. Data were collected from participants at four different time points: (1M) first week in the morning, (1E) first week in the evening, (2M) second week in the morning, and (2E) second week in the evening. The data obtained from all these measurements were matched in terms of time points; 1M-1E, 2M-2E, 1M-2E and 1E-2E. The consistency between measurements of these time points was studied by the inter-class correlation coefficient (ICC), a two-way mixed model. The gender differences of the parameters were analyzed with independent samples t-test.

Objective:

Electroglottography (EGG) is an instrumental measurement technique that provides a relative measure of the contact area between vocal folds. It is important to examine whether this measurement provides reliable data in Turkish. The aim of this study is to determine the level of reliability of EGG measurements made at different times related to some sustained vowel vocalizations.

INTRODUCTION

Voice disorders can be evaluated in many ways, including acoustic and glottographic techniques. In this context, electroglottography (EGG) method, which is a non-invasive and direct evaluation battery of the glottal cycle, is often used. EGG is based on the electrical conductivity of the vocal fold and surrounding tissues as a measurement principle. Measurements are performed through two electrodes placed on the surface of the laryngeal region. During the measurement, the person is asked to make a phonation, and a very low-amp current is passed through the electrodes by the device. As a result, a certain number of current passes through the folds that open and close during phonation. The value of this current measured by the electrodes, on the other hand, shows differentiation due to impedance, which is constantly variable depending on vocal fold movements. The electroglottographic wave form (Lx) obtained at the end of the measurement is an impedance change wave that reflects the movement of the vocal folds (1,2).

In voice evaluations, continuous vowel phonation is often used. Because during vowel phonation, many mixing factors such as accent, intonation, dialect are excluded, and these measurements are mostly performed with continuous vowel phonations, which are phonetically defined by /a/, /i/, and /u/ representations (3). In this context, it was defined by the International Phonetic Alphabet and the productions of all vowels available in terms of phonetics are classified in terms of tongue, lip and jaw movements. The production of different vowels, on the other hand, is due to these differences, which occur according to the place of articulation. Sustained vowel phonations, mostly used for voice evaluation, can alter laryngeal position and vocal tract acoustics due to differences occurring relative to the place of articulation (3,4). In this case, acoustic and/or electroglottographic evaluation parameters can affect the evaluation and therapy process of voice disorders, resulting in different values in different vowel phonations.

Different hypotheses have been proposed to explain the effect of different vowels, often used in voice evaluation procedures, on acoustic perturbation and fundamental frequency values. According to the acoustic coupling (source-filter) hypothesis, perturbation parameters should not be affected by the filter change that occurs during the articulation of different vowels because the source retains its existence without any structural change (5,6). The physical connection hypothesis, on the other hand, is studied in three separate subheadings: tongue pull, tongue compression, and horizontal-vertical pull. The hypothesis holds that there is a physiological-anatomical relationship between the vocal tract and the larynx, which changes acoustically during vowel phonations that differ according to their place of articulation. Research conducted in this context has shown that differences in tongue position or hyoid-larynx complex are related to basic frequency and perturbation parameters (7,8). In short, the configuration of the vocal path filter during different vowel phonation varies based on the differentiation of their placement relative to each other, and it has been determined that these differences in the vocal path affect the acoustic perturbation parameters of the voice analyzed (7,9).

In clinical use, if observed changes in electroglottographic parameters (effectiveness of therapy, degree of pathology progression, etc.) are to be used as an objective predictor of voice quality, knowing under what conditions the reliability between measurements is most optimal within the framework of variations created in terms of time and vowel type of people with normal voice will provide a great advantage for clinical use. In this context, there are a number of studies in the literature examining the reliability levels of aerodynamic and/or electroglottographic parameters of repeated measurements (10-16).

The aim of the current research is to determine the degree of reliability of EGG values obtained from different vowel phonations and measurements made at different times in terms of parameters determined as a result of repeated tests and to compare the obtained parameters in terms of gender.

GİRİŞ

Ses bozuklukları akustik ve glottografik teknikler de dahil olmak üzere, pek çok şekilde değerlendirilebilir. Bu bağlamda glottal döngünün non-invaziv ve direkt bir değerlendirme bataryası olan elektroglottografi (EGG) yönteminden sıklıkla faydalanılmaktadır. EGG, ölçüm prensibi olarak vokal fold ve çevre dokuların elektriksel iletkenliğini temel alır. Ölçümler, larengeal bölge yüzeyine yerleştirilen iki elektrot vasıtasıyla gerçekleştirilir. Ölçüm sırasında ise kişiden fonasyon yapması istenir ve cihaz tarafından elektrotlar arasından çok düşük amperli bir akım geçirilir. Sonuç olarak fonasyon sırasında açılıp kapanan foldlar arasından belli miktarda akım geçer. Bu akımın elektrotlar tarafından ölçülen değeri ise, vokal fold hareketlerine bağlı olarak sürekli değişkenlik gösteren empedans nedeniyle farklılaşma gösterir. Ölçüm sonunda elde edilen dalga formu (Lx) ise, vokal foldların hareketini yansıtan bir empedans değişimi dalgasıdır (1,2).

Ses değerlendirmelerinde genellikle sürekli ünlü fonasyonu kullanılır. Çünkü ünlü fonasyonu sırasında aksan, tonlama, lehçe gibi pek çok karıştırıcı faktör dışlanmış olunur ve bu ölçümler çoğunlukla fonetik olarak /a/, /i/ ve /u/ gösterimleriyle tanımlanan sürekli ünlü fonasyonları ile gerçekleştirilir (3). Bu bağlamda Uluslararası Fonetik Alfabe çerçevesinde tanımlanmış ve fonetik açıdan mevcut tüm ünlü seslerin üretimleri dil, dudak ve çene hareketleri açısından sınıflandırılmıştır. Farklı ünlülerin üretimi ise, artikülasyon yerine göre meydana gelen bu farklılaşmalardan kaynaklanmaktadır. Ses değerlendirmesi için çoğunlukla kullanılan sürekli ünlü fonasyonları, artikülasyon yerine göre meydana gelen farklılaşmalar nedeniyle larenks konumunu ve vokal yol akustiğini değiştirebilir (3,4). Bu durumda akustik ve/veya elektroglottografik değerlendirme parametreleri, farklı ünlü fonasyonlarında farklı değerler ile sonuçlanarak ses bozukluklarına ait değerlendirme ve terapi sürecini etkileyebilir.

Ses değerlendirme prosedürlerinde sıklıkla kullanılan farklı ünlülerin, akustik pertürbasyon ve temel frekans değerleri üzerine etkisini açıklayabilmek için farklı hipotezler önerilmiştir. Akustik birleşme (kaynak-filtre) hipotezine göre pertürbasyon parametreleri, farklı ünlülerin artikülasyonu sırasında gerçekleşen filtre değişiminden etkilenmemelidir. Çünkü kaynak, herhangi yapısal bir değişim olmadan varlığını korur (5,6). Fiziksel bağlantı hipotezi ise dil çekme, dil sıkıştırma ve horizontal-vertikal çekme olarak üç ayrı alt başlıkta incelenmektedir. Hipotez, artikülasyon yerlerine göre farklılaşan ünlü fonasyonları sırasında akustik açıdan değişmekte olan vokal yol ve larenks arasında fizyolojik-anatomik bir ilişki olduğunu öne sürmektedir. Bu bağlamda yürütülen araştırmalar ise, dil pozisyonundaki veya hiyoid-larenks kompleksindeki farklılaşmaların temel frekans ve pertürbasyon parametreleriyle ilişkisi olduğunu göstermiştir (7,8). Kısaca farklı ünlü fonasyonu sırasında vokal yola ait filtrenin konfigürasyonu, birbirlerine göre olan yerleşimlerinin farklılaşmasına dayalı olarak değişmektedir ve vokal yoldaki bu farklılıkların, analiz edilen sese ait akustik pertürbasyon parametrelerini etkilediği belirlenmiştir (7,9).

Klinik kullanımda eğer elektroglottografik parametrelerde gözlenen değişiklikler (terapi etkililiği, patoloji ilerleme derecesi vb.) ses kalitesinin objektif bir yordayıcısı olarak kullanılacaksa, normal sese sahip kişilerin zaman ve ünlü tipi bakımından oluşturulan varyasyonlar çerçevesinde ölçümler arası güvenirliğin hangi şartlarda en optimal olduğunun bilinmesi, klinik kullanım için büyük avantaj sağlayacaktır. Bu bağlamda literatürde, tekrarlı ölçümlere ait aerodinamik ve/veya elektroglottografik parametrelerin güvenirlik seviyelerini inceleyen bir dizi çalışma mevcuttur (10-16).

Mevcut araştırmanın amacı, farklı ünlü fonasyonlarından ve farklı zamanlarda yapılan ölçümlerden elde edilen EGG değerlerinin, tekrar eden testler sonucunda belirlenen parametreler açısından güvenirlik derecesinin belirlenmesi ve elde edilen parametrelerin cinsiyet açısından karşılaştırılmasıdır.

METHODS

Participants

The study included 70 participants, 35 women and 35 men, between the ages of 18 and 25. Due to the fact that the participant population is university-level students, the age range of participants is 18 to 25 years. The power analysis was calculated using version G-Power 3.1 based on the gender variable. It was found appropriate to include at least 58 participants, including at least 29 in each group, in the power analysis performed by Awan et al. (14) considering the effect size in the analysis in which the differentiation of mean F0 according to gender was examined, with a power of 95% in the 95% confidence interval. In the study, 70 participants were reached and the required sample size was provided. For the purposes of the study, some participant exclusion criteria were determined. Individuals with any structural abnormalities in the head and neck region or a history of surgery, chronic larynx disease, taking a drug that requires constant use, smoking, long-term voice disorders, and hearing disorders were not included in the study. In addition, individuals with lower or upper respiratory infections, seasonal allergies, or complaints about their voice during the measurement were not included in the study. Professional voice users and individuals who had previously received singing or voice therapy were also not included in the study. For female participants, the criteria for not being in the menstrual cycle was determined during the measurement.

It is based on the statements and anamnesis of the participants in the exclusion criteria in which they have a normal voice, but on the perceptual assessment of the researcher conducting the recording process. Accordingly, the authors conducted preliminary evaluations of the participants and participants who met the criteria for the frequency periodicity value for EGG measurement to be less than 20 were included in the study.

This study is planned in accordance with the International Declaration of Helsinki. A written consent form was obtained from all of the individuals who agreed to participate in the study, and the participants were informed about the content of the study. For the study, Ethics Committee approval was obtained from Üsküdar University Non-interventional Research Evaluation Board (decision no: 61351342-/2019-216, date: 25.04.2019).

Recording Procedures

First, the purpose of the study was explained to the participants and written consent was obtained from them. Then, socio-demographic information was taken with the personal information form and information about the participant criteria was provided. In the directive presented to the participants, they were asked to specifically avoid behaviors that may negatively affect vocal hygiene at least 24 hours before each measurement, while they were asked to pay particular attention to the vocal hygiene rules presented at the beginning of the study as part of the research process.

EGG measurement was performed with Kay-PENTAX Electroglottograph model 6103 (Lincoln Park, NJ, USA), and a pair of electrodes with EGG velcro belts were placed by palpating the thyroid notch in the neck areas of the participants. The system is set to 44.100 sampling rate. In this context, the (17) /ʌ/, /ɛ/, /i/ and /u/ vowels in the phonetic inventory of Turkish were recorded consecutively, each with a minimum of five seconds. For the correct placement of EGG electrodes and adaptation of the person to the process, the person was first asked for sustained phonation of /ʌ/ to last a minimum of five seconds. In this way, the clinician confirmed both the accuracy of the electrode placement with the morphology (1,2) of the Lx wave appearing on the screen and allowed the person to adapt to the recording procedures. The recording order of the vowels was randomly changed for each participant and each registration session. Two minutes of absolute voice rest and hydration intervals were given between recordings. Recordings were taken once for each vowel, recorded in “.nsp” format, and then the three-second segment in the middle of each recorded vowel phonation was analyzed.

A specific calendar was determined for the measurements in the study: 1. When the measurement was taken between 10:00 and 11:00 in the morning (1M), 2. the measurement was taken between 16:00 and 17:00 (1E) in the evening, and sessions 1M and 1E were performed on the same day. The third and fourth measurement sessions were held 1 week after the day of 1M and 1E measurements. The third measurement was taken again between 10:00 and 11:00 in the morning (2M), and the fourth measurement was taken again between 16:00 and 17:00 in the evening (2E), and the 2M and 2E sessions were also performed on the same day. In this context, measurements were completed in a total of 4 different sessions, provided that they were taken at different times for each participant.

During the recording, the person was asked to sit in an upright position and to perform the vowel phonation requested from him in the same tone and volume used in daily life, without interruption. The parameters to be evaluated in EGG-frequency measurement are mean F0, minimum F0, maximum F0, F0 standard deviation, mean jitter and frequency periodicity (periodicity) measurement parameters. The mean, minimum and maximum parameter values ​​of the glottal closure phase (closed phase-CP) and the mean, minimum and maximum parameter values ​​of the glottal opening phase (open phase-OP) were examined. All recording and analysis processes were carried out in Üsküdar University Phonetics Laboratory.

Statistical Analysis

The SPSS 22.0 package program was used to evaluate the data. While using the intraclass correlation coefficient (ICC), the two-way mixed model was preferred because the participants were randomly selected and the person taking the measurement was fixed. This method is calculated with the formula ICC (3,1) (18). For the normality assumption, the skewness-kurtosis coefficients and Shapiro-Wilks test results were evaluated together. In order to determine whether the measurement parameters differ by gender, independent samples t-test were used because the data showed a normal distribution. In both measurements, the significance level was considered p<0.05. According to ICC classification criteria, the reliability of ICC values less than 0.5 is low, values between 0.5 and 0.75 are moderately reliable, values between 0.75 and 0.9 are well reliable, and values greater than 0.9 are perfectly reliable (19). In this context, the current ranges are referenced in the ICC classification to be used during the reporting.

YÖNTEMLER

Katılımcılar

Çalışmaya 18-25 yaş arasında 35 kadın ve 35 erkek olmak 70 katılımcı dahil edilmiştir. Katılımcı popülasyonunun üniversite öğrencileri olmasından dolayı katılımcı yaş dilimi 18-25 yaş olarak belirlenmiştir. Güç analizi, cinsiyet değişkenine dayanarak G-Power 3.1 sürümü kullanılarak hesaplanmıştır. Awan ve ark., (14) tarafından yapılan çalışmadaki ortalama F0’ın cinsiyete göre farklılaşmasının incelendiği analizdeki etki büyüklüğü dikkate alınarak yapılan güç analizinde %95 güven aralığında, %95 güç ile çalışmaya en az her bir grupta 29 olmak üzere en az 58 katılımcının dahil edilmesi uygun bulunmuştur. Araştırmada 70 katılımcıya ulaşılarak gerekli örneklem büyüklüğü sağlanmıştır. Çalışmanın amaçları doğrultusunda bazı katılımcı dışlama kriterleri belirlenmiştir. Baş-boyun bölgesinde herhangi bir yapısal anomalisi veya bir ameliyat öyküsü olan, kronik larinks hastalığı bulunan, sürekli kullanım gerektiren bir ilaç kullanan, sigara kullanan, uzun dönemli ses bozukluğu yaşayan ve işitme bozukluğu olan bireyler çalışmaya dahil edilmemiştir. Ayrıca ölçüm esnasında alt ya da üst solunum enfeksiyonu, mevsimsel alerjisi olan veya sesiyle ilgili şikayete sahip bireyler çalışmaya dahil edilmemiştir. Profesyonel ses kullanıcıları ve daha önce şan veya ses terapisi alan bireyler de çalışmaya dahil edilmemiştir. Kadın katılımcılar için ölçüm sırasında menstrual döngüde olmama kriteri belirlenmiştir.

Katılımcıların normal sese sahip oldukları katılımcıların dışlama kriterlerindeki beyanlarına ve öykülerine dayanmakla birlikte, kayıt sürecini yürüten araştırmacının algısal değerlendirmesine dayanmaktadır. Bu doğrultuda araştırmacı, katılımcıların ön değerlendirmelerini yapmış ve EGG ölçümü için frekans periodisitesi değeri 20’den az olma kriterlerini karşılayan katılımcılar çalışmaya dahil edilmiştir.

Bu çalışma, Uluslararası Helsinki Bildirgesi’ne uygun olarak planlanmıştır. Çalışmaya katılmayı kabul eden bireylerin tümünden yazılı onam formu alınmış olup, katılımcılar araştırmanın içeriği hakkında bilgilendirilmiştir. Çalışma için Üsküdar Üniversitesi, Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu’ndan etik kurul onayı almıştır (sayı: 61351342-/2019-216, tarih: 25.04.2019).

Kayıt Prosedürleri

İlk olarak katılımcılara çalışmanın amacı açıklanmış ve onlardan yazılı onam alınmıştır. Ardından kişisel bilgi formu ile sosyo-demografik bilgiler alınmış ve katılımcı kriterlerine ilişkin bilgiler sağlanmıştır. Katılımcılara sunulan yönergede onlardan, her bir ölçümden en az 24 saat önce ses hijyenini olumsuz yönde etkileyebilecek davranışlardan özellikle kaçınmaları istenirken, onlardan çalışma başında da sunulmuş olan vokal hijyen kurallarına araştırma süreci dahilinde özellikle dikkat etmeleri istenmiştir.

EGG ölçümü Kay-PENTAX Electroglottograph model 6103 (Lincoln Park, NJ, ABD) ile gerçekleştirilmiş olup, EGG velcro kayışlı bir çift elektrot, katılımcıların boyun bölgelerindeki tiroid çentik palpe edilerek yerleştirilmiştir. Sistem 44.100 sampling rate olarak ayarlanmıştır. Bu bağlamda Türkçe’nin fonetik envanterinde bulunan (17) /ʌ/, /ɛ/, /i/ ve /u/ fonları her biri minimum beş saniye olacak biçimde art arda kaydedilmiştir. EGG elektrotlarının doğru yerleşimi ve kişinin sürece adaptasyonu için en başta kişiden minimum beş saniye sürecek biçimde /ʌ/’nın sürekli fonasyonu istenmiştir. Bu sayede klinisyen, hem elektrot yerleşiminin doğruluğunu ekranda beliren Lx dalgasının morfolojisiyle (1,2) teyit ederken hem de kişinin kayıt prosedürlerine adapte olmasını sağlamıştır. Ünlü fonemlerin kayıt sırası her katılımcıda ve her kayıt oturumunda randomize biçimde değiştirilmiştir. Kayıtlar arasında ise ikişer dakikalık mutlak ses istirahati ve hidrasyon araları verilmiştir. Kayıtlar her ünlü için birer defa alınmış olup, “.nsp” formatında kaydedilmiş ve sonrasında kayıt edilen her bir ünlü fonasyonunun ortasındaki üç saniyelik bölüm analiz edilmiştir.

Çalışmadaki ölçümler için belli bir takvim belirlenmiştir: 1. Ölçüm sabah saat 10:00-11:00 arasında alınırken (1S), 2. ölçüm ise akşam saat 16:00-17:00 arasında (1A) alınmış olup 1S ve 1A oturumları aynı gün gerçekleştirilmiştir. Üçüncü ve dördüncü ölçüm oturumları ise 1S ve 1A ölçümlerinin gerçekleştirildiği günün 1 hafta sonrasında gerçekleştirilmiştir. Üçüncü ölçüm yine sabah saat 10:00-11:00 arasında alınırken (2S), dördüncü ölçüm ise yine akşam saat 16:00-17:00 arasında (2A) alınmış olup 2S ve 2A oturumları da aynı gün gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda ölçümler her bir katılımcı için farklı zamanlarda alınmak koşuluyla toplam 4 farklı oturumda tamamlanmıştır.

Kayıt sırasında kişiden dik bir pozisyonda oturarak günlük yaşamda kullandığı ses tınısı ve gürlüğünde, kendisinden istenen ünlü fonasyonunu kesintisiz biçimde gerçekleştirmesi istenmiştir. EGG-frekans ölçümünde değerlendirilecek parametreler ortalama F0, minimum F0, maksimum F0, F0 standart sapması, ortalama jitter ve frekans periyodisitesi (periyodisite) ölçüm parametreleriyken; glottal temas parametrelerinden glottal kapanma fazının [kapalı faz “closed phase” (CP)] ortalama, minimum ve maksimum parametre değerleri ve glottal açıklık fazının [ortalama açık “open-phase” (OP)] ortalama, minimum ve maksimum parametre değerleri incelenmiştir. Tüm kayıt ve analiz işlemleri Üsküdar Üniversitesi Fonetik Laboratuvarı’nda gerçekleştirilmiştir.

İstatistiksel Analiz

Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır. Sınıf içi korelasyon katsayısı (SKK) kullanılırken kişilerin random ve ölçüm yapan kişinin sabit olmasından dolayı iki yönlü karma model tercih edilmiştir. Bu yöntem ise SKK (3,1) formülüyle hesaplanmıştır (18). Normallik varsayımı için çarpıklık-basıklık katsayıları ve Shapiro-Wilks test sonuçları birlikte değerlendirilerek karar verilmiştir. Ölçüm parametrelerinin cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla ise verilerin normal dağılım göstermesinden dolayı bağımsız örneklemler t-testi kullanılmıştır. Her iki ölçümde de anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir. SKK sınıflama kriterlerine göre 0,5’ten küçük SKK değerlerinin güvenilirliği düşük, 0,5 ile 0,75 arasındaki değerlerin orta düzeyde güvenilir, 0,75 ve 0,9 arasındaki değerlerin iyi düzeyde güvenilir ve 0,9’dan büyük değerlerin mükemmel güvenilir seviyesinde olduğunu belirtilmiştir (19). Bu bağlamda raporlama sırasında kullanılacak SKK sınıflamasında mevcut aralıklar referans alınmıştır.

RESULTS

In order to calculate the test-retest results of parameters 1E, 1M, 2M and 2E of the /ʌ/ vowel, the correlation coefficient in the class was calculated. Results for women are presented in Table 1.

For women, all ICCs calculated except for the frequency periodicity parameter obtained from the /ʌ/ vowel in accordance with morning (1M) and evening (1E) records on the same day are statistically significant (p<0.05). By examining the ICC values obtained for all other parameters, repeated measurements were found to be reliable at moderate and good levels.

One week after the first measurement, all intraclass correlation coefficients were found to be statistically significant except for minimum-CP, maximum-OP and maximum F0 measurements obtained from the /ʌ/ vowel, based on the recordings taken in the morning (2M) and evening (2E) on the same day for women. (p<0.05). When the ICC values obtained for all other parameters were examined, repeated measurements were obtained with moderate, good and excellent levels of reliability. All ICCs calculated except the frequency periodicity obtained from the /ʌ/ vowel in accordance with the records received in the morning (1M) on the first day and in the morning (2M) a week later are statistically significant (p<0.05). When the ICC values obtained for all other parameters were examined, repeated measurements were obtained reliably at moderate, good and excellent levels. All ICCs calculated except the maximum F0 and frequency periodicity obtained from the /ʌ/ vowel were statistically significant according to the records obtained in the evening (1E) on the first day and in the evening (2E) a week later (p<0.05). When examining the ICC values obtained for all other parameters, repeated measurements were obtained reliably at moderate, good and excellent levels (Table 1).

In order to calculate the test-retest results of parameters 1E, 1E, 2M and 2E of the /ʌ/ vowel, the correlation coefficient in the class was calculated. Results for men are presented in Table 2.

For males, all ICCs were found to be statistically significant except mean-OP, minimum-OP and maximum-OP obtained from the /ʌ/ vowel based on the morning (1M) and evening (1E) recordings on the same day (p<0.05). When the ICC values obtained for all other parameters are examined, it can be said that repeated measurements are reliable at moderate, good and excellent levels.

One week after the first measurement, all ICCs were statistically significant (p<0.05), except for the average jitter and frequency periodicity obtained in the /ʌ/ vowel, according to the recordings taken in the morning (2M) and evening (2E) on the same day for men.

When the ICC values obtained for all other parameters were examined, repeated measurements were reliable at low, moderate and good levels. Based on the recordings taken in the morning (1M) on the first day and in the morning (2M) a week later, the whole class calculated except the minimum-CP, maximum-CP, average-OP, minimum-OP, maximum-OP, Average jitter obtained from the /ʌ/ intra-correlation coefficients were found to be statistically significant (p<0.05). By examining the ICC values obtained for all other parameters, repeated measurements were obtained reliably at moderate, good and excellent levels. All ICCs obtained from the /ʌ/ vowel by making evening (1E) on the first day and evening (2E) a week later are statistically significant (p<0.05). Repeated measurements were reliably obtained at low, moderate and good levels when examining the ICC values obtained for all other parameters (Table 2).

In order to calculate the test-retest results of 1M, 1E, 2M and 2E parameters of the /ɛ/ vowel, the ICC was calculated. Results for women are presented in Table 3.

In addition to the morning (1M) and evening (1E) recordings on the same day for women, and the morning (2M) and evening (2E) measurements for women one week after the first measurement, on the same day, morning (1M) and one-week measurements were made. According to the repeated test results of all parameters obtained from the /ɛ/ vowel, the intraclass correlation coefficients were found to be statistically significant (p<0.05). In this context, when examining the ICC values obtained for all parameters, repeated measurements were obtained reliably at moderate, good and excellent levels (Table 3).

In order to calculate the test-retest results of 1M, 1E, 2M and 2E parameters of the /ɛ/ vowel, the ICC was calculated. Results for men are presented in Table 4.

In addition to the morning (1M) and evening (1E) recordings on the same day for men, and the morning (2M) and evening (2E) recordings one week after the first measurement for women, on the same day for women, the first day morning (1M) and ICCs were statistically significant (p<0.05), according to the repeated test results of all parameters obtained from the /ɛ/ vowel, according to the recordings taken in the morning (2M) after a week, in the evening (1E) on the first day, and in the evening (2E) one week later. In this context, when examining the ICC values obtained for all parameters, repeated measurements were obtained reliably at moderate, good and excellent levels (Table 4).

In order to calculate the test-retest results of 1M, 1E, 2M and 2E parameters of the /i/ vowel, the ICC was calculated. Results for women are presented in Table 5.

For women, all ICCs calculated except maximum-CP and minimum-OP obtained from the /i/ vowel in accordance with morning (1M) and evening (2E) records on the same day are statistically significant (p<0.05). By examining the ICC values obtained for all other parameters, repeated measurements were obtained reliably at moderate and good levels. One week after the first measurement, all ICCs, except minimum-CP and maximum-OP obtained in the /i/ vowel, were statistically significant, based on the recordings taken in the morning (2M) and evening (2E) on the same day for women. When the ICC values obtained for all other parameters were examined, repeated measurements were obtained with moderate and excellent levels of reliability. All ICCs obtained from the /i/ vowel are statistically significant according to the records taken in the morning (1M) on the first day and in the morning (2M) a week later (p<0.05). By examining the ICC values obtained for all parameters, repeated measurements were obtained reliably at moderate and excellent levels. It can be said that the measurements obtained for these parameters are reliable. All ICCs calculated except minimum-CP and maximum-OP obtained from the /i/ vowel in accordance with the records obtained in the evening (1E) on the first day and evening (2E) a week later are statistically significant (p<0.05). When examining the ICC values obtained for all other parameters, repeated measurements were obtained reliably at moderate and good levels (Table 5).

In order to calculate the test-retest results of 1M, 1E, 2M and 2E parameters of the /i/ vowel, the ICC was calculated. Results for men are presented in Table 6.

In addition to the morning (1M) and evening (1E) recordings on the same day for men, and the morning (2M) and evening (2E) recordings for women one week after the first measurement, on the same day, in the morning (1M) and one week ICCs were statistically significant (p<0.05), according to the repeated test results of all parameters obtained from the /ɛ/ vowel, according to the recordings taken in the morning (2M) after the first day and in the evening (1E) on the first day and in the evening (2E) one week later. In this context, when examining the ICC values obtained for all parameters, repeated measurements were obtained reliably at moderate, good and excellent levels (Table 6).

In order to calculate the test-retest results of 1M, 1E, 2M and 2E parameters of the /u/ vowel, the ICC was calculated. Results for women are presented in Table 7.

All ICCs calculated for women, except frequency periodicity obtained from /u/ vowel, were statistically significant (p<0.05), based on the recordings taken in the morning (1M) and evening (1E) on the same day. When the ICC values obtained for all other parameters were examined, repeated measurements were obtained with a good level of reliability. All ICCs calculated for women one week after the first measurement, except for the average jitter obtained from the /u/ vowel in accordance with morning (2M) and evening (2E) records on the same day, are statistically significant (p<0.05). By examining the ICC values obtained for all other parameters, repeated measurements were obtained with low, moderate, good and excellent reliability. All ICCs calculated except mean-OP, minimum-OP and frequency periodicity obtained from /u/ vowel in accordance with the records taken in the morning (1M) on the first day and in the morning (2M) a week later are statistically significant (p<0.05). By examining the ICC values obtained for all other parameters, repeated measurements were obtained with low, moderate and good reliability. All ICCs calculated except the average jitter obtained from the /u/ vowel in accordance with the records taken in the evening (1E) on the first day and in the evening (2E) a week later are statistically significant (p<0.05). When examining the ICC values obtained for all other parameters, repeated measurements were obtained as moderate and good reliable (Table 7).

To calculate the test-retest results of 1M, 1E, 2M and 2E parameters of the /u/ vowel, the ICC was calculated. Results for men are presented in Table 8.

For men, all ICCs calculated except minimum-CP, maximum-OP and average Jitter obtained in /u/ vowel according to morning (1M) and evening (1E) records on the same day are statistically significant (p<0.05). By examining the ICC values obtained for all other parameters, repeated measurements were obtained with moderate and good reliability. All ICCs obtained from the /u/ vowel are statistically significant according to the records taken in the morning (2M) and evening (2E) on the same day for men one week after the first measurement (p<0.05). By examining the ICC values obtained for all parameters, it can be said that repeated measurements are moderately and well reliable. All ICCs calculated except the average jitter obtained from the /u/ vowel in accordance with the records taken in the morning (1M) on the first day and in the morning (2M) a week later are statistically significant (p<0.05). When the ICC values obtained for all other parameters were examined, repeated measurements were obtained with moderate and good reliability. All ICCs, except maximum F0 obtained from /u/ vowel, were statistically significant (p<0.05), based on the recordings taken in the evening (1E) on the first day and in the evening (2E) one week later. When ICC values obtained for all other parameters were examined, repeated measurements were obtained with moderate and good reliability (Table 8).

During the phonations, only the frequency periodicity parameter of the vowels /ʌ/, /ɛ/ and /i/ differs statistically significantly (p=0.09; p=0.00 and p=0.002, respectively) according to gender. When the averages were examined, it was determined that the measurements of women were higher than men in all parameters with significant differences. No statistically significant difference was found according to gender in other parameters of the measurement (Table 9).

DISCUSSION

If the studies examining the measurement reliability of acoustic-aerodynamic parameters obtained at the end of repeated tests are examined in more detail; Leeper and Graves (10) measured translaryngeal airflow, air pressure, and laryngeal airway resistance twice a day (morning and evening) for two consecutive days in 15 female participants through repeated tests and found no significant difference between days or within days. Wilson and Leeper (11), in their study including 15 male and 15 female participants, reported that there was no significant difference in the test-retest results for laryngeal resistance, mean airflow and subglottal pressure parameters as a result of the measurements they made on two consecutive days. Lee et al. (12), reported test-retest data (28 days apart) for various acoustic and aerodynamic measurements such as volume, airflow rate, and maximum phonation time and showed no significant difference between the measurements. Garrison (13) evaluated the test-retest reliability of various aerodynamic measurements as a result of tests performed at intervals of ten minutes and one week and stated that there was no significant test-retest difference between the parameters measured at different times. In another study, 30 female and 30 male participants stated that the aerodynamic parameters obtained with the Kay-PENTAX Phonatory Aerodynamic System device were good and excellent in the reliability of repeated tests measured one week apart (14).

Unlike the studies mentioned above to prove test-retest reliability, Higgins et al. (15) examined aerodynamic and electroglottographic reliability through variation coefficients among 21 participants (11 male and 10 female) recorded over four non-consecutive days. As a result, the authors noted that there may be no respiratory control in individuals whose subglottal pressures vary by more than 15% between repeated measurements. In addition, 10% more than the abduction and fundamental frequency that vary with the rate of 25% (for syllable repetition) showing more variability caused by tissue damage or a possible situations of glottal air flow may reflect a disorder of vocal fold neuropathology stated that. In this context, the researchers stated that the open phase ratio studied as a result of repeated measurements made at different times was one of the parameters that showed the least change, while the average phonatory airflow was one of the parameters that showed the most change (15). On the other hand, some researchers stated that values related to the contact area of the vocal fold gave more reliable results (1,16).

Frequency perturbation parameters such as percent jitter (Jitt), relative average perturbation, pitch perturbation coefficient (PPQ), amplitude perturbation coefficient (Shim), and amplitude perturbation coefficient (APQ), which are different techniques, are often used for pathological voice identification. The EGG technique used in this context measures the motion phases of the vocal fold based on the principle of electrical conductivity of the tissues. It shows the data in the form of a Lx wave reflected on the screen, while it can also express the percentage of available glottal phases in this wave in numerical numbers. It also offers clinicians basic frequency and frequency-dependent perturbation values, as it electrically measures the movement of the vocal fold. In contrast, an acoustic measurement is performed only through a microphone and software that will analyze the voice. But in this case, the information about the movement and/or movement regularity of the vocal fold is measured in-directly, as in the EGG measurement. Because the voice recorded through the microphone for analysis is affected by the different resonance properties of the vocal tract (20-23). In the light of this information, some researchers have suggested that EGG measurements may be more efficient in detecting voice disorders and monitoring the therapy/treatment process (23-25). As the reason for this, the researchers stated that the information on vocal fold contact rates to be obtained at the end of EGG measurements could be an effective method in the classification of voice disorders, and they also showed that perturbation parameters related to vocal stability can also be obtained using EGG (24).

EGG studies show that young adult males tend to exhibit higher rates of vocal contact than young adult females (26-28). In addition, in the study conducted by Paul et al. (29), it was reported that a similar situation is in question in Indian young adult men compared to women. This coincides with the notion that a decrease in fundamental frequency may result in an increase in the off-phase ratio. In contrast, Orlikoff et al. (30) reported similar closed-phase values for males and females with healthy voices during prolonged vowel production. Similarly, in a study conducted by Faria et al. (31), it was reported that there was no significant difference between men and women in the Brazilian Portuguese speaking population. In our study, when we compared the vowels /i/, /u/, /ɛ/ and /ʌ/ by gender, there was no significant difference between the sexes in any vowel phonation in terms of mean OP and CP values in accordance with the literature. In other words, similar mean CP and OP values were obtained for both genders.

The periodicity factor determines the periodicity of the voice, and in general, a value greater than 20 indicates a high periodicity; a value less than 20 indicates a low degree of periodicity and thus a potential problem with the evaluation with continuous vowel phonation (32). In this context, a statistically significant difference between men and women was obtained in all other continuous vowel phonations except /u/ vowel. When the average values of this parameter were examined, women showed a high level of frequency periodicity values compared to men.

In addition, when looking at the mean values ​​of frequency periodicity for women, regardless of statistical significance, there is an order of /ɛ/, /i/, /ʌ/, /u/, respectively, from largest to smallest; For men, again, when the average values of frequency periodicity were examined without making any significant difference, it was seen that the values of all vowels were very close to each other.

When the periodicity parameters of the participants were examined individually within the mean value and standard deviation data, no frequency periodicity value of the participants was found below the limit of 20. This is actually an expected result, given the criteria for participants to have a healthy voice, while it can also be interpreted as a parameter that confirms the voice health of participants.

It is noteworthy that the frequency periodicity value of /ɛ/, /ʌ/ and /i/ phonations in female individuals was significantly higher than in men when the values were examined. In addition, it was observed that the periodicity value of the front vowels in female individuals was obtained as the average value of the back vowels, and the voice with the most periodicity was obtained as the /ɛ/ vowel.

By examining the ICC values in the parameters of repeated measurements at different times over four different vowel phonations, there are statistically significant and non-significant parameters. Statistically significant parameters show that EGG measurements that repeat at different times are reliable, not affected by variations of voice that are likely to be observed during the day, but are not pathological, while parameters that are not statistically significant show that EGG measurements that repeat at different times are not reliable. In this context, in our study, all parameters of the /ɛ/ vowel obtained by EGG measurement and mapped as 1M-1E, 2M-2E, 1M-2M and 1E-2E in terms of time for men and women, and the /i/ vowel as a situation observed only in males. When the repeated measurement results of all EGG parameters were examined, ICC values were obtained as statistically significant. In summary, when the ICC values obtained for all parameters were examined in this study, it was found that repeated measurements were reliable at moderate, good and excellent levels for /ɛ/ vowel in common for both genders.

In order for a measurement to be reliable in the clinical area, the results of the soon-repeated test should not be affected by daily non-pathological variations (14). In this context, vowels that gave statistically significant levels of moderate, good and excellent ICC results in each parameter in all repeated measurements were found to be /ɛ/ vowels for women and /ɛ/ and /i/ vowels for men. In addition, EGG’s repeated measurements eventually gave the most frequently non-significant ICC values, while the vowel vowel with the lowest reliability rates was determined as /ʌ/ vowel in both genders.

The reason for the low level of reliability in the /ʌ/ vowel may be due to the fact that the tongue was positioned low and backward in the production of this vowel. EGG measurement is performed by fastening a pair of superficial electrodes to both laminae of the thyroid cartilage, which is palpable in the neck region, with a Velcro strap, and according to the physical connection hypothesis, the tongue, hyoid bone and larynx are interconnected by muscle and connective tissue. While the forward movement of the tongue indirectly causes the hyoid bone to move forward, pulling the larynx upward, it also increases in F0 with increasing tension in the vocal folds, and vice versa (7). In this context, while the forward movement of the hyoid bone in the vowels where the tongue is positioned forward may have caused the larynx to be positioned anteriorly and upwards, acting within the framework of the physical connection hypothesis, while the vowel vowels in which the tongue is positioned behind may pull the larynx down and backward, reducing its prominence in the neck region. As a result, it can help us conclude that the test-retest reliability of vowel vowels with the front and/or high position of the tongue is higher than vowel vowels with the back and/or low position of the tongue, as it causes EGG electrodes to better grasp the surface of the larynx. According to the ROC analysis results of EGG parameters obtained from different vowel phonations, the researchers found that mean jitter and periodicity parameters showed higher differential diagnosis performance in front vowels (/ɛ/ and /i/) compared to back vowels (/ʌ/ and /u/) (33) and this is a finding that confirms our research. In our study, the periodicity parameter of the /ɛ/ vowel resulted in the highest value compared to the other vowels in terms of mean value; at the same time, the vowels obtained by placing the tongue in the anterior position of the periodicity parameter in terms of the mean value resulted in higher values ​​than the vowels produced by the placement of the tongue in the posterior position. As a matter of fact, this is one of the findings that can be another predictor of the reliability of EGG evaluations performed with front vowels. In this context, both our ICC results and the results obtained from the frequency periodicity parameter confirm each other in this direction.

Study Limitations

Additional predictive statistical measurements such as standard error measurement, minimum error and variation coefficient were not calculated in this study. Perceptual evaluation of healthy voice was carried out only by the researcher conducting the recording process, and in this context, additional statistical analyses such as interpersonal measurement reliability for perceptual voice evaluation parameters were not available. Criterion in the selection of participants; EGG periodicity parameter is less than 20.

TARTIŞMA

Tekrarlı testler sonunda elde edilen akustik-aerodinamik parametrelerin ölçüm güvenirliğini inceleyen çalışmalar daha detaylı incelenecek olunursa; Leeper ve Graves (10), 15 kadın katılımcıda arka arkaya iki gün boyunca günde iki kez (sabah ve akşam) translaringeal hava akımı, hava basıncı ve laringeal hava yolu direncini tekrarlı testler yoluyla ölçmüşler ve günler arasında veya gün içinde anlamlı bir farklılık bulamamışlardır. Wilson ve Leeper (11), 15 erkek ve 15 kadın katılımcının dahil olduğu çalışmalarında, ardışık iki günde yaptıkları ölçümler sonucunda laringeal direnç, ortalama hava akımı ve subglottal basınç parametreleri için test-tekrar test sonuçlarında anlamlı bir farklılık olmadığını bildirmişlerdir. Lee ve ark. (12), hacim, hava akımı oranı ve maksimum fonasyon süresi gibi çeşitli akustik ve aerodinamik ölçümler için test-tekrar test verilerini (28 gün arayla) rapor etmişler ve ölçümler arasında anlamlı bir fark olmadığını göstermişlerdir. Garrison (13), çeşitli aerodinamik ölçümlerin test-tekrar test güvenirliğini, on dakikalık ve bir haftalık aralarla gerçekleştirilen testler sonucunda değerlendirmiş ve farklı zamanlarda ölçülen parametreler arasında anlamlı bir test-tekrar test farkı olmadığını ifade etmişlerdir. Başka bir çalışmada ise 30 kadın ve 30 erkek katılımcıdan oluşan çalışma sonuçlarına göre Kay-PENTAX Phonatory Aeorodynamic System cihazı ile elde edilen aerodinamik parametrelerin bir hafta arayla ölçülen tekrarlı test güvenirliklerinin iyi ile mükemmel düzeyde olduğunu ifade etmişlerdir (14).

Test-tekrar test güvenirliğini kanıtlamak için yukarda bahsedilen çalışmalardan farklı olarak, Higgins ve ark. (15), ardışık olmayan dört gün boyunca kaydedilen 21 katılımcı (11 erkek ve 10 kadın) arasında varyasyon katsayıları yoluyla aerodinamik ve elektroglottografik güvenirliği incelemiştir. Sonuç olarak yazarlar, tekrarlı ölçümler arasında subglottal basınçları %15 oranından daha fazla değişim gösteren bireylerde solunum kontrolü olmayabileceğini belirtmişlerdir. Ek olarak %10’dan daha fazla değişkenlik gösteren abdüksiyon oranı ve temel frekansla beraber %25’ten (hece tekrarlama için) daha fazla değişkenlik gösteren glottal hava akışı durumları için olası bir nöropatoloji veya vokal fold doku hasarından kaynaklanan bir bozukluğu yansıtabileceğini ifade etmişlerdir. Bu bağlamda araştırmacılar farklı zamanlarda yapılan tekrarlı ölçümler sonucu incelenen açık faz oranının en az değişim gösteren parametrelerden biri olduğunu ifade ederken, ortalama fonatuvar hava akışının ise en fazla değişim gösteren parametrelerden biri olduğunu ifade etmişlerdir (15). Ancak bazı araştırmacılar ise, vokal fold temas alanına ilişkin değerlerin daha güvenilir sonuçlar verdiğini ifade etmiştir (1,16).

Farklı teknikler jitter yüzdesi (Jitt), göreceli ortalama pertürbasyon, perde pertürbasyon katsayısı (PPQ) amplitüd pertürbasyon katsayısı (Shim) ve genlik pertürbasyon katsayısı (APQ) gibi frekans pertürbasyon parametreleri, genellikle patolojik ses tanımlaması için kullanılır. Bu bağlamda kullanılan EGG tekniği, vokal folda ait hareket fazlarını dokuların elektrik iletkenliği prensibine dayanarak ölçer. Elde edilen veriyi ekrana yansıyan bir Lx dalgası biçiminde gösterirken, aynı zamanda bu dalgadaki mevcut glottal fazların yüzdesini sayısal rakamlarla da ifade edebilmektedir. Aynı zamanda vokal foldun hareketini elektriksel olarak ölçtüğü için temel frekans ve frekansa bağlı pertürbasyon değerlerini de klinisyenlere sunmaktadır. Buna karşın akustik bir ölçüm, sadece bir mikrofon ve sesi analiz edecek bir yazılım yoluyla gerçekleştirilir. Ancak bu durumda vokal foldun hareketine ve/veya hareket düzenliliğine ilişkin bilgiler EGG ölçümündeki gibi direkt değil, in-direkt olarak ölçülmüş olur. Çünkü analiz edilmek üzere mikrofon aracılığıyla kaydedilen ses, vokal yola ait farklı rezonans özelliklerinden etkilenmiş olur (20-23). Bu bilgiler ışığında bazı araştırmacılar, ses bozuklukları tespitinde ve terapi/tedavi sürecinin takip edilmesinde, EGG ölçümlerinin daha verimli olabileceğini ileri sürmüşlerdir (23-25). Bunun nedeni olarak ise araştırmacılar EGG ölçümleri sonunda elde edilecek vokal fold temas oranlarına ilişkin bilgilerin ses bozukluğu sınıflandırmasında etkin bir yöntem olabileceğini ifade ederken, ek olarak vokal stabilite ile ilgili pertürbasyon parametrelerinin EGG kullanılarak da elde edilebileceğini göstermişlerdir (24).

EGG çalışmaları, genç erişkin erkeklerin genç erişkin kadınlara kıyasla daha fazla vokal temas oranı sergileme eğiliminde olduklarını göstermektedir (26-28). Ek olarak Paul ve ark. (29), tarafından yapılan araştırmada da Hintli genç erişkin erkeklerde kadınlara kıyasla benzer durumun söz konusu olduğu bildirilmiştir. Bu durum temel frekanstaki düşüşün, kapalı faz oranında bir artışla sonuçlanabileceği düşüncesiyle örtüşmektedir. Buna karşılık, Orlikoff ve ark. (30), uzun süreli ünlü üretim sırasında sağlıklı sese sahip erkekler ve kadınlar için benzer kapalı faz değerleri bildirmişlerdir. Benzer biçimde Faria ve ark. (31), tarafından yapılan bir araştırmada ise Brezilya Portekizcesi konuşan popülasyonda erkekler ile kadınlar arasında anlamlı bir fark olmadığı bildirilmiştir. Bizim çalışmamızda ise cinsiyete göre /i/, /u/, /ɛ/ ve /ʌ/ fonemlerini karşılaştırdığımızda OP ve CP değerleri açısından hiçbir ünlü fonasyonunda literatürle uyumlu olarak cinsiyetler arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Diğer bir deyişle her iki cinsiyet için de benzer ortalama CP ve OP değerleri elde edilmiştir.

Periyodiklik faktörü, sesin periyodiklik derecesinin belirlenmesini sağlar ve genel olarak 20’den büyük bir değer, yüksek periyodisite derecesini ifade ederken; 20’den küçük bir değer düşük bir periyodisite derecesine ve dolayısıyla sürekli ünlü fonasyon ile yapılan değerlendirmeyle ilgili potansiyel bir soruna işaret eder (32). Bu bağlamda mevcut araştırma bulguları incelendiğinde, /u/ fonemi hariç diğer tüm sürekli ünlü fonasyonlarında kadınlar ve erkekler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık elde edilmiştir. Bu parametreye ait ortalama değerler incelendiğinde ise kadınlar erkeklere göre yüksek düzeyde frekans periyodisitesi değerleri göstermiştir. Ayrıca kadınlar için istatistiksel anlamlılık gözetmeksizin yalnızca frekans periyodisitesine ait ortalama değerlere bakıldığında büyükten küçüğe doğru sırasıyla /ɛ/, /i/, /ʌ/, /u/ sıralaması mevcutken; erkekler için ise yine anlamlı fark gözetmeksizin yalnızca frekans periyodisitesine ait ortalama değerler incelendiğinde, tüm ünlülere ait değerlerin birbirine çok yakın değerlerde olduğu görülmüştür.

Katılımcıların periyodisite parametreleri, ortalama değer ve standart sapma verileri dahilinde tek tek incelendiğinde hiçbir katılımcıya ait frekans periyodisitesi değeri 20 sınırının altında bulunmamıştır. Bu durum katılımcıların sağlıklı sese sahip olma kriterleri de düşünüldüğünde aslında beklenen bir sonuç olarak karşımıza çıkarken aynı zamanda katılımcıların ses sağlığını doğrulayan bir parametre olarak da yorumlanabilir.

Değerler incelendiğinde kadın bireylerde /ɛ/, /ʌ/ ve /i/ fonasyonlarına ait frekans periyodisite değerinin erkeklerden anlamlı olarak daha yüksek olması dikkat çekici bir bulgudur. Ayrıca kadın bireylerde ön ünlülere ait periyodisite değerinin, arka ünlülerden ortalama değer olarak daha fazla elde edilmiş olup en fazla periyodikliğe sahip olan sesin ise /ɛ/ fonemi olarak elde edildiği gözlenmiştir.

Dört farklı ünlü fonasyonu üzerinden farklı zamanlarda tekrarlanan ölçümlere ait parametrelerdeki SKK değerleri incelendiğinde, istatistiksel açısından anlamlı elde edilen ve anlamlı elde edilmeyen parametreler mevcuttur. İstatistiksel açıdan anlamlı elde edilen parametreler, sese ait gün içerisinde gözlenmesi muhtemel olan ancak patolojik olmayan varyasyonlardan etkilenmeyerek, farklı zamanlarda tekrar eden EGG ölçümlerinin güvenilir olduğunu gösterirken, istatistiksel açıdan anlamlı elde edilmeyen parametreler ise, farklı zamanlarda tekrar eden EGG ölçümlerinin güvenilir olmadığını göstermektedir. Bu bağlamda çalışmamızda erkek ve kadınlar için zaman açısından 1S-1A, 2S-2A, 1S-2S ve 1A-2A olarak eşlenen ve EGG ölçümü ile elde edilen /ɛ/ fonemine ait tüm parametreler ile sadece erkeklerde gözlenen bir durum olarak /i/ fonemine ait tüm EGG parametrelerinin tekrarlı ölçüm sonuçlarına bakıldığında SKK değerleri istatistiksel olarak anlamlı olarak elde edilmiştir. Özetle bu çalışmada tüm parametreler için elde edilen SKK değerleri incelendiğinde, tekrarlı ölçümlerin her iki cinsiyet için de ortak olarak /ɛ/ fonemi için orta, iyi ve mükemmel düzeylerde güvenilir olduğu bulunmuştur.

Bir ölçümün klinik alanda güvenilir olabilmesi için kısa zamanda tekrar edilen testin sonuçlarının, günlük patolojik olmayan varyasyonlardan etkilenmemesi gerekmektedir (14). Bu bağlamda çalışmamızda tüm tekrarlı ölçümlerdeki her parametrede istatistiksel olarak anlamlı düzeyde orta, iyi ve mükemmel düzeylerde SKK sonuçları veren fonemler, kadınlar için /ɛ/ fonemi iken erkekler içinse /ɛ/ ve /i/ fonemi olarak bulunmuştur. Ayrıca EGG’nin tekrarlı ölçümleri sonunda en sık anlamlı olmayan SKK değerleri vererek, güvenirlik oranları en düşük gözlenen ünlü fonem ise her iki cinsiyet içinde /ʌ/ fonemi olarak belirlenmiştir.

/ʌ/ foneminde güvenirlik düzeyinin düşük bulunmasının nedeni, bu fonemin üretiminde dilin alçak ve geriye konumlandırılmış olmasından kaynaklanmış olabilir. EGG ölçümü bir çift yüzeyel elektrodun, boyun bölgesinde palpe edilen tiroid kartilajın her iki laminasına velcro kayış ile sabitlenmesiyle gerçekleşir ve fiziksel bağlantı hipotezine göre dil, hiyoid kemik ve larenks kas ve bağ doku ile birbirine bağlıdır. Dilin öne hareketi dolaylı olarak hiyoid kemiğin öne doğru hareket etmesine neden olarak larenksi yukarı çekerken, vokal foldlarda artan gerginlik ile birlikte F0’da da artar ve bu durumun tam tersi de geçerlidir (7). Bu bağlamda dilin önde konumlandığı fonemlerde hiyoid kemiğin öne hareketi, fiziksel bağlantı hipotezi çerçevesinde etki ederek larenksin öne ve yukarı doğru konumlanmasına neden olmuş olabilirken, dilin arkada konumlandığı ünlü fonemler ise larenksi aşağı ve arkaya çekerek boyun bölgesindeki belirginliğini azaltabilir. Sonuç olarak, EGG elektrotlarının larenks yüzeyini daha iyi kavramasına neden olduğu için dilin önde ve/veya yüksek konumuna sahip olan ünlü fonemlerin test-tekrar test güvenirliğinin, dilin arkada ve/veya alçak konumuna sahip ünlü fonemlere oranla daha yüksek olduğu sonucunu çıkarmamıza yardımcı olabilir. Araştırmacılar, farklı ünlü fonasyonlarından elde edilen EGG parametrelerine ait ROC analizi sonuçlarına göre, ortalama jitter ve periyodisite parametrelerinin ön ünlülerde (/ɛ/ ve /i/), arka ünlülere (/ʌ/ ve /u/) kıyasla daha yüksek ayırıcı tanı performansı gösterdiğini ifade etmişlerdir (33) ve bu durum bizim araştırmamızı doğrular nitelikte bir bulgudur. Bizim araştırmamızda da ortalama değer açısından /ɛ/ fonemine ait periyodisite parametresi diğer fonemlere kıyasla en yüksek değerle sonuçlanırken; aynı zamanda yine ortalama değer açısından periyodisite parametresinin dilin ön konumda yerleşimiyle elde edilen ünlüler, dilin arka konumda yerleşmesiyle üretilen ünlülere göre daha yüksek değerler ile sonuçlanmıştır. Nitekim bu durum ön ünlülerle birlikte gerçekleştirilen EGG değerlendirmelerindeki güvenirliğinin bir diğer yordayıcısı olabilecek nitelikteki bulgulardandır. Bu bağlamda hem SKK sonuçlarımız hem de frekans periyodisitesi parametresinden elde etmiş olduğumuz sonuçlar bu yönde birbirini doğrular niteliktedir.

Çalışmanın Kısıtlılıkları

Bu çalışmada standart hata ölçümü, minimum hata ve varyasyon katsayısı gibi yordayıcı ek istatistik ölçümler bakılmamıştır. Sağlıklı sese ait algısal değerlendirme, sadece kayıt sürecini yürüten araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiş olup, bu bağlamda algısal ses değerlendirme parametreleri için kişiler arası ölçüm güvenirliği gibi ek istatistiksel analizlere gidilememiştir. Katılımcı seçimi ise EGG periyodisite parametresi 20’den az olma kriteri ile belirlenmiştir.

CONCLUSION

As a result, in EGG measurements obtained by continuous phonation of /ɛ/ vowel for both genders and /i/ vowel for only males, moderate, good and excellent ICC values were obtained in all measurement parameters examined and between the paired measurement times.

This shows that the use of the /ɛ/ vowel for both genders, especially in the recordings taken with EGG, can give more consistent results in terms of test-retest, regardless of the recording time, compared to other vowels.