ÖZET

Akut stres yaratan invaziv cerrahi girişimler hastalarda immünolojik ve hormonal değişikliklere yol açabilir. Daha önce yapılan çalışmalarda kroner bypass, myokard infarktüsü sonrası serum prostat spesifik antijen (PSA) düzeylerinde artış görülmüştür. Çalışmamızda cerrahi stresin serum PSA düzeyi üzerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.

Çalışmamıza açık böbrek taşı cerrahisi geçiren ve PSA’yı yükseltecek herhangi bir enfeksiyöz prostat hastalığı veya prostat kanseri bulunmayan 33 hasta dahil edildi. Hastaların pre-op ve post-op 3. gün serbest (s-) ve total (t-) PSA değerleri, serum lüteinleştirici hormon (LH), folikül stimüle edici hormon (FSH), s- ve t-testosteron, C-reaktif protein (CRP), eritrosit sedimantasyon hızı, fibrinojen, albümin, ferritin düzeyleri çalışıldı. İstatiksel analiz Wilcoxon signed ranks testi kullanılarak yapıldı.

Hastaların ortalama yaşı 53,9±8 (40-66) idi. s- ve t-PSA, LH değerleri hariç tüm değerler post-op dönemde bazal döneme göre anlamlı değişmiştir. Cerrahi girişim sonrası endokrin cevapta CRP, fibrinojen, ferritin ve ESR gibi akut faz reaktanlarının serum seviyeleri yükselmektedir. Ancak bu çalışmada akut faz reaktanlarının aksine olarak s-, t-testosteron, albümin ve FSH düzeyleri post-op azalmıştır.

Bulgularımıza göre akut cerrahi stresin serum PSA düzeyini etkilemediği saptandı. (JAREM 2015; 5: 22-4)